Sibirya’da 46.000 Yıllık Solucanlar ‘Araftan’ Hayata Geri Döndürüldü

Bİlim insanları, Sibirya’da bulunan 46.000 yıllık donmuş solucanları diriltmeyi başardı. Bu girişimle birlikte solucanlar canlandırılan çok hücreli canlıların en eskisi olarak kayıtlara geçti.

Binlerce yıldır Sibirya’nın donmuş topraklarında bekleyen yuvarlak solucanı canlandırmayı hedefleyen uluslararası bir girişim, araştırmacıların sandığından da yaşlı bir yaşam formunu ortaya çıkardı.

2018’de diriltilen Panagrolaimus cinsinden solucanların yaklaşık 32.000 yıllık olduğu belirlenmişti. Bu yeni çalışma kapsamında gerçekleştirilen karbon testleri ise çalışmaya konu toprak solucanlarının yaklaşık 46.000 yıldır ve en az geç Pleistosen’den (Buz Devri) bu yana Sibirya’da  ölü-uyanık (arafta) bir hâlde bulunduğunu gösteriyor.

Böylelikle yeni solucan, kayıtlara geçmiş diğer kriptobiyoz (canlı yaşamında gözlemlenen aşırı hareketsizlik durumu) örneklerini süre bakımından geride bırakmayı başarıyor.

46.000 Yıl Önce Yaşamış Bu Solucan Türü İlk Defa Kayıt Altına Alınıyor

Almanya’da bulunan Max Planck Enstitüsü’ndeki uzmanları önderliğinde çalışan araştırmacılar, laboratuvarda donmuş solucanı canlandırdıktan ve yüzden fazla nesil yetiştirdikten sonra bir genom analizi yaptı.

Araştırmacılar yapılan analizlerden hareketle Panagrolaimus kolymaensis adını verdikleri bu canlının yeni kayıt altına alınmış bir tür olduğunu iddia ediyor.

Bilim insanları PLOS Genetics’te yayınlanan çalışmada çevre koşulları karşısında yaşamını askıya alabilen az sayıda hayvanın varlığından bahsediyor.

Tardigradlar (su ayısı), nematodlar (yuvarlak solucan) ve rotifer adı verilen mikroskobik su organizmaları kriptobiyoza girdiği bilinen hayvanlardan bazıları arasında yer alıyor. Bu eşsiz hayat biçimi hakkında bilinen az sayıda detaydan biri de bu canlıların kriptobiyozda sonsuza dek -veya daha iyi yaşam koşulları oluşana dek- kalabildiğiyle ilgili.

Yaşayan solucanlar arasında kriptobiyozda geçirilen en uzun süre yalnızca 39 yıl.

Tardigradlar bile 30 yıl kadar donmuş durumda kaldıktan sonra normal metabolizmalarına dönmek zorunda kalıyor.

Yeni kriptobiyoz uzmanımız ise benzerlerinden fersah fersah ileride bir performans sergiliyor.

Panagrolaimus kolymaensis, yaklaşık 40 metre derinlikte donmuş Sibirya topraklarında bulundu. Araştırmacılar, solucanın keşfedildiği civarda bulunan bitki kalıntılarını incelediklerinde, 45.839 ila 47.769 yıllık bir ilk donma anından bugüne kalmış olduklarında karar kıldı.

Zorlu Koşullarda Hayatta Kalmayı Sağlayan Genler

Bu durumda P. kolymaensis, 2018’de yine Sibirya’da donmuş hâlde bulunan ve yaklaşık 42.000 yıl öncesine tarihlenen Plectus cinsi diğer bir yuvarlak solucandan daha uzun bir geçmişe sahip oluyor.

Her iki nematod da 24.000 yıllık bir kriptobiyozdan sonra yakın zamanda yeniden canlanan eski bir rotifer’den neredeyse iki kat daha yaşlı.

Araştırmacılar, P. kolymaensis’in genomlarını onun yaşayan akrabalarından biri olan Caenorhabditis elegans ile karşılaştırdıklarında toprak solucanları arasında pek çok örtüşen gen buldular. Paylaşılan genlerin çoğu, zorlu çevre koşullarında hayatta kalmayı sağlayan mekanizmalarla ilgiliydi.

Ekip, şimdi de bu ortak genlerin kriptobiyozda oynadığı rolü ve nematodların kirptobiyozda ne kadar süreyle kalabildiğinin bir üst sınırı olup olmadığını anlamak istiyor.

Uzun vadeli kriptobiyozun ardındaki gizem perdesini aralamanın bilim insanlarına hücreleri ve dokuları oldukça uzun süreler boyunca depolamanın daha iyi bir yolunu sağlaması dahi mümkün.

Peki siz bu keşif hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: Science Alert