Dünyanın en popüler dijital yayın servislerinden Netflix, Türkiye’den çekilecek mi? Son günlerde yaşanan olaylar akıllara bu endişe verici soruyu getiriyor. RTÜK’ün geçen yıl yürürlüğe giren dijital platformların denetlenmesi hakkı ile Netflix Türkiye dahil pek çok mecra denetim altına alınmıştı. Kanalın yeni dizilerinden Şimdiki Aklım Olsaydı, set gününden bir gün önce Netflix tarafından iptal edildi. Sebebin ise RTÜK’ün sansür uygulaması olduğu söyleniyor.
Netflix Türkiye ve RTÜK arasındaki ilişkinin nasıl olacağı, denetlemenin neleri kapsayacağı ilgili kanun yürürlüğe girdiğinden beri tartışma konusu olmuştu. Platformun temsilcileri Türkiye için, hiçbir problemin çıkmayacağını garanti ederken, “Biz Suudi Arabistan’da varız, Pakistan’da varız. Yani oralarda sorun çıkmayacak da Türkiye’de mi çıkacak?” şeklinde net açıklamalarda bulunmuştu.
Fakat görünen o ki işler söylendiği kadar rahat gelişmedi. Netflix Türkiye’nin üçüncü yerli yapımı Aşk 101 (Love 101) içerdiği iddia edilen eşcinsel karakter nedeniyle kamuoyunda bazı kesimler tarafından protesto edildi. RTÜK, de gözümüz üzerinde açıklaması yaptı. Bu sırada, dizi henüz yayına bile girmemişti. Ancak oluşturulan yapay gündem dizideki Osman karakterinin cinsel yöneliminin sorgulanmasına neden oldu. Kanal, iddiaları doğrudan yalanlamasa da çok fazla yanlış bilginin paylaşıldığını teyit etti. Sonrasında ise AKP Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal’ın kafa karıştıran açıklamaları geldi. Ünal, eşcinsel bir karaktere öncesinden müdahale ederek bu duruma izin vermediklerinin altını çizmişti.
Gündemin Aşk 101 olması nedeniyle tüm kamuoyu haberleri buna göre okudu ve dizinin sansüre uğradığına kanaat getirdi. Yaşanan son gelişmeler, ilgili açıklamanın Aşk 101’i değil Şimdiki Aklım Olsaydı dizisini işaret etmeye başladı. Çağan Irmak ve Umut Aral tarafından yönetilmesi planlanan Ay Yapım imzalı dizi Netflix dizisi, sete giremeden kanal tarafından durduruldu.
Henüz Çekimine Başlanmamış Şimdiki Aklım Olsaydı Dizisi Neden İptal Edildi?
Netflix Türkiye’nin 2021 yılında izleyicilerle buluşturmayı planladığı Şimdiki Aklım Olsaydı, kadrosunda Özge Özpirinçci, Birkan Sokullu ve Burak Yamantürk gibi isimleri barındırıyordu.
Dizinin yaratıcısı Ece Yörenç, Altyazı Fasikül’e yaptığı açıklamada, “Bir gey karakter nedeniyle dizinin çekimlerine izin verilmediğini ve bunun ilerisi için çok korkutucu” olduğunu ifade etti. Yörenç ayrıca basında çıkan haberleri yalanlayarak söz konusu çiftin bir sevişme sahnesine sahip olmadığını, hatta çift arasında fiziksel bir temasın dahi bulunmadığını belirtti.
Peki iş nasıl bu noktaya geliyor? Netflix, protokol gereği Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Yabancı Yapımlar İçin Çekim İzni’ne başvuruyor. Bu izin, Türkiye’de çekim yapmak isteyen tüm yabancı yapımların, izin için senaryolarını bakanlığına göndermelerini kapsıyor.
Neticede Netflix bu izni alamıyor. Bakanlık, konuya dair herhangi bir gerekçe göstermiyor. Dizinin yaratıcısı ise senaryoda değişiklik yaparak eşcinsel karakteri yapımdan çekiyor. Dizi, sonrasında çekim iznini alabiliyor.
Prodüksiyonun başlaması için tüm hazırlıklar tamamlanıyor. Setten hemen önce ise RTÜK ve Netflix görevlileri bir görüşme yapıyor. Görüşmenin sonunda Netflix diziyi iptal ettiğini söylüyor.
Dizinin yaratıcısı olan Ece Yörenç, kanalın bu kararını, “Şirketin sonraki projelerini de düşünerek orijinal senaryoda değişiklik yapılmasının kendi prensiplerine aykırı olduğuna kanaat getirdiği,” şeklinde yorumluyor.
Netflix, çekilmemiş 8 bölüm için yapımın bütün çalışmalarına ödeme yapmaya karar veriyor. Ancak iptal kararının henüz Netflix tarafından resmi olarak duyurulmadığını da ifade edelim.
Yönetmelik Ne Diyor?
Yürürlüğe girdikten sonra çokça gündem olan Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik, dijital platformların denetlenmesinin önünü açıyor. Ancak bu denetim, henüz çekilmemiş bir yapımın senaryosunun değiştirilmesini kapsamıyor. Haliyle işlerin bu noktaya gelmesi son derece tuhaf. Çünkü platform, isteseydi diziyi Ay Yapım’a yaptırıp daha sonra satın alabilirdi. Bu durumda bakanlığın senaryoyu denetlemesine gerek kalmazdı.
Netflix, her ne kadar ülkeden ülkeye içeriklerinin yayını konusunda kimi değişiklikleri kabul etse de (bazı bölümleri yayından kaldırmak, bazı yapımları o ülkede erişime açmamak, yapımlarının fragmanlarını farklı şekilde kurgulamak gibi) çekilmemiş bir projesinin müdahale ile karşılaşması onlar için de yeni bir deneyim oldu.
Netflix Türkiye Projelerinin Akıbeti Ne Olacak?
Henüz onaylanmayan bazı söylentiler, Netflix’in şu anda çekime hazırlanan Atiye 3. sezon ve yeni projesi Kulüp’ün prodüksiyonları dışındaki yapımlarını askıya aldığını söylüyor. Bu restleşmenin sonucunda platform, halihazırda ön çalışmaları süren diğer yapımlarını tamamen iptal edecek mi, bunu zaman gösterecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen günlerde sosyal medya mecralarının denetim altına alınması gerektiğini belirtmiş, şirketlerin ülkede temsilcilikler kurup hukuki ve mali sorumluluklar üstlenmesi gerektiğine yönelik bazı açıklamalarda bulunmuştu. Erdoğan’ın, Twitter gibi sosyal medyalardan bahsederken sözü Netflix’e de getirmesi ise şaşkınlık konusu olmuştu.
Netflix’in dizi sektöründeki çalışma şartlarını iyileştirmesi, bazı kesimlerin televizyonda yer alan yapımlara olan bakışını değiştirmesi ve pek çok popüler projenin dijital mecralarda da yer bulabileceğini kanıtlaması; akıllara televizyon kanallarının da Netflix’e karşı cephe alabileceğini getiriyor.
İktidarın ve dolayısıyla RTÜK’ün hamlelerindeki amaç, yılda milyonlarca dolar vergi ödeyen Netflix’i kültürel açıdan kontrol altına almak mı, yoksa platformun mali yükümlülüklerini yeniden gözden geçirmesini mi sağlamak olduğunu ise hep birlikte göreceğiz.
İhtimaller neyi gösterirse göstersin sansürün her türlüsünün, toplumu daha fazla kutuplaştırmaktan öteye geçemeyeceği aşikâr. Yaşanan son gelişmeleri siz nasıl yorumluyorsunuz? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.
