1986 Tarihli Sovyet Distopyası, Putin ve Rusya’ya Dair İsabetli Öngörülerde Bulunuyor

Vladimir Putin şu sıralar gündemin en önemli aktörleri arasında yer alıyor. Sovyet yazar Vladimir Voinovich’in 1986 yılında yayımladığı Moskova 2042 adlı distopyası ise bugünlere dair dikkat çeken tespitler yapıyor.

Sovyetler Birliği henüz dağılmadan önce yayımlanan Moskova 2042, günümüz Rusya’sı ve Vladimir Putin hakkında birçok detayı doğru tahmin etmeyi başarmış görünüyor.

Sovyetler Birliği’nin son zamanları yaşanırken hiciv romanları kaleme alan bir Rus yazar, memleketinin geleceğini düşlemeye başladı.

Bu hayaller arasında KGB kadrolarında yükselmiş bir lider vardı. Gücünü pekiştirmek için savaşmaktan çekinmeyen, gizli servisten eski arkadaşlarını etkin konumlarda görevlendiren, bu otoriteyi Rus Ortodoks Kilisesi’nden aldığını iddia ederek seneler boyu Rusya’ya hükmeden birisi.

Bir başka deyişle yazar Vladimir Voinovich, Vladimir Putin’i çoktan kurgulamıştı. Voinovich, Moskova 2042 adını taşıyan distopik hiciv romanında bir sonraki yüzyıla seyahat eden bir adamı konu alıyor.

Vladimir Putin Kehaneti: 1980’lerden Bir Sovyet Distopyası

Romanın başkahramanı, Vitaly Nikitich Kartsev adlı serbest bir yazar. Kartsev 1982 yılındaki Lufthansa uzay uçuşuna katılıyor. Bu yolculukta onlarca şişe votka tüketip sonunda 2042 senesine iniş yapıyor. Ancak geleceğin teknolojisinde hayret edecek pek bir şey bulamaz. “Böyle şeylere ilgi duyanlar bilimkurgu okumalı,” der kedince. Voinovich’in milenyum sonrası SSCB versiyonu, hâlâ güçlenmeye devam ediyor.

Elbette buna benzer bir kurguyu tasarlamak zor değil. Fakat Voinovich, sıradan bir tasarının çok daha ötesine giderek Rusya’nın bugünkü başkanını önemli ayrıntılarıyla öngörmeyi başarıyor. Romanda Putin, Genialissimo olarak kendisine yer buluyor.

“Büyük siyasi bir isim, tüm insanlığın dostu, doğayı yeni baştan kuran, çok yönlü bir deha.”

Romanın başkarakteri Kartse bir vatandaşına, Rus liderini bu sözlerle tarif ediyor. Yazar için 2042 yılında düzenlenen bir hoş geldin partisinde üyelerden birinin ifadeleri ise daha şaşırtıcı:

“Genialissimo aynı zamanda partimizin genel sekreteridir. Genialissimo askeri unvanını taşır. Dahası, herkesten ayrı bir duruşu vardır.”

George Orwell’in Büyük Birader’i gibi Genialissimo’nun dış görünüşü de ürkütücüdür. Kartsev, komutana bakınca adamın “kendine son derece güvenen biri” olduğunu fark eder.

Her ne kadar Genialissimo’nun at sırtında üstsüz bir fotoğrafı olmasa da 1986’da kurgulanan karakterin hareketleri, bugünün Rus başkanıyla büyük benzerlikler taşıyor. Bunların başında da Genialissimo’nun yönetim kadrosundaki pozisyonu geliyor. Kartsev’in uzay filosundaki yolcu arkadaşlardan biri solcu terörist grubundandır. Münihli bu adam, gelecekte ideolojilerinin devamlılığı hakkında kanıt toplamak üzere filoya katılmıştır. Bu karaktere göre, “Komünizm çatısı altında herkes genç kalacak. Yakışıklı, sağlıklı olacak. Ve herkes birbirini sevecek”tir.

Kartsev, gelecekteki Rusya’nın, artık ihtiyarlamış Genialissimo ve onun yıpranmış bürokratları tarafından yönetilmesine şaşırır.

Putin, başkanlığa ilk geldiğinde 47 yaşındaydı. Ancak 2021 yılında 2036 yılına kadar başkanlık koltuğunda kalacağı bir yasa değişikliğine gidildi. Görev süresi dolduğunda tam 84 yaşında olacak.

“Moskova 2042” Romanının Karakteri, Tıpkı Vladimir Putin Gibi Uzun Yıllar KGB’de Görev Yapmıştı

Genialissimo’nun Vladimir Putin ile tek ortak noktası ileri yaşı değildi. Uzun yıllar Almanya’da görev yapmış eski bir KGB subayı olan Genialissimo, hükümetini istihbarat servislerinden arkadaşlarıyla doldurdu. Birlikte, “sınıfsız ve sistemsiz bir komünist topluma” başkanlık eden milletvekilleri ve gizli servisin iç içe geçtiği bir Devlet Güvenliği Komünist Partisi yarattılar.

Gerçek hayata bakıldığında Putin’in, 1980’lerin ortalarından Berlin Duvarı’nın yıkılışına dek Almanya’da kaldığı görülüyor. (Stasi Kimliği, Dresden gizli polis teşkilatında yakın zamanda bulunmuştur.) Tıpkı Genialissimo gibi o da gizli servisten arkadaşlarını yüksek mevkilere getirmişti. Bunların arasında Igor Sechin, Rosneft dev bir petrol şirketinin baş yöneticisi. KGB’nin devamı niteliğindeki FSB’nin devamlılığını yönetmekte. Sergei Ivanoc ise Kremlin’de 2016 yılına kadar personel başkanlığı yapmıştı. Putin’in de sekreterliğini yapan Nikolai Patrushev, Rusya Güvenlik Meclisi’nde sekreter.

Kilise Etkisi

Voinovich, geleceğin Rusya’sında kilisenin güçlü bir şekilde geri döneceğini düşünüyordu. Eski komünist zamanlar sona erince ancak böylesi bir güç değişimi öngörülebilirdi.

Heteroseksüel evlilik, Moskova 2042’de kutsal bir öneme sahip. Evlilikler, en fazla sekiz yıl geçerli kalır. “Eşlerin verimli yılları geçtikten sonra da kendiliğinden sona erer.”

İnançtan yoksun olanlara İsa’nın, Stalin ve Lenin ile birlikte Genialissimo’nun öncüllerinden biri olduğu hatırlatılır.

Putin, kendisini Rus Ortodoks Kilisesi’nin başı olarak görmüyor olabilir ancak Rusya ve Ukrayna üzerindeki egemenliği için ilahi bir tahakkümde bulunmuştu. İktidar üzerindeki hakimiyetini sıkılaştırmak için dini kullandı. Din adına eşcinsel ilişkilere ve boşanmalara karşı çıktı.

Mad Max Benzeri Duvarlar Detayı

Genialissimo gibi Putin de birtakım büyük yatırımlar gerçekleştirmişti. Kitapta Moskova, Sovyetler Birliği’nde geriye kalan refah düzeyi yüksek tek şehirdir. Ülkenin geri kalanı fakirleştirilmiş ve Mad Max’teki gibi duvarlarla çevrilmişti.

Pandora Belgeleri’nin yayımlanmasıyla bir dönem plütokratları ve yozlaşmış sanayicileri açık bir şekilde kınayan Putin’in paravan şirketler aracılığıyla Monako’daki lüks emlak alımlarıyla bağlantılı olduğu ortaya çıkmıştı.

Moskova 2042’deki diğer iki öngörü ise Putin’in iktidara giden yoluna dair ipuçları veriyor. Genialissimo “yakın zamanda sona eren Büyük Bruyat-Mongolian Savaşı”nda kahraman ilan edilerek gücü kendinde topluyor. Sonra “Büyük Ağustos Devrimi”nden zaferle çıkıp şanını mühürlüyor.

Putin de siyasi kariyerini benzer bir yoldan takip ediyor. Putin, 9 Ağustos 1999 tarihindeki İkinci Çeçen Savaşı sırasında başbakan yardımcısı oldu. O günün ilerleyen saatlerinde Rusya Federasyonu’nun başbakan vekilliğine atandı. Ayın sonunda, Rus hava kuvvetleri Çeçenistan üzerinde bombalı saldırılar düzenliyordu ve Putin’in beraberindekiler onun popülaritesini artırmaya yardımcı oldu.

Teknik olarak bir devrim sayılmasa da Ağustos 1991’deki Sovyet darbe girişimi Kızıl Meydan’da tankların görüldüğü bir dönemi getirdi. Bu girişimde komünist aşırılık yanlıları, Sovyetler Birliği’ni güç yoluyla geri almaya çalıştı. Putin, St. Petersburg’un, Sovyet sonrası seçilen ilk belediye başkanını korumak adına KGB teşkilatındaki bağlantılarını kullandı. Ancak 2014 yılında darbeyi planlayanlar arasında yer alan eski Sovyet savunma bakanı Dmitry Yazov’a, bu süreçte “faydalı sosyal etkinliklerdeki yüksek başarısı” için Şeref Madalyası takdim etmişti.

Voinovich Distopya Yazdığına Pişman

Yazar Voinovich 2017’de bir grup Rus-Yahudi mülteci topluluğuna yaptığı konuşmada, “Bir dahaki sefere bir ütopya yazacağım,” ifadesini kullandı.

“İnsanlar, yazdığım tüm kötü şeylerin gerçek olduğunu söylüyor. Bu yüzden artık iyi bir şey yazacağım.”

Yazar bu açıklamadan bir yıl sonra hayatını kaybetti. Ölmeden önce ise Putin Rusya’sını kendi distopyasıyla karşılaştırma fırsatı bulacaktı:

“Bazı açılardan bugün, benim kurgumdan daha kötü.”

Yazarın, anavatanı ile ilişkisi çalkantılıydı. Babası, Voinovich henüz dört yaşındayken Stalin’in Büyük Temizlik hamlesinin bir parçası olarak tutuklanmıştı. 1970’lerde Voinovich’in II. Dünya Savaşı’na alaycı bir bakış getiren Er Ivan Chokin’in Hayatı ve Sıra Dışı Maceraları kitabı Sovyetler Birliği tarafından yasaklanmıştı.

1980 yılına gelindiğinde Sovyet uzay programının gayri resmi marşı hâline gelen “Liftoff’a On Dört Dakika Kala”yı yazalı yirmi yıl olmuştu. Yazar marşın sözleri nedeniyle muhalif ilan edildi ve sürgüne yollandı. Voinovich, daha sonra Sovyetler Birliği’ne geri döndü. Bu yıllarda Mihail Gorbaçov’un komünizm sonrası ekonomik vahşiliğine ve açıklık politikasına tanıklık etti.

2000 yılında Voinovich, “Anıtsal Propaganda”yı yayımladı. Kitap, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 50 yıl boyunca Stalinist bir kadının inançlarına bağlı kalma girişimlerini anlatıyor. Eserin karakteri bir zamanlar desteklediği ikonunun heykeline ait kaideyi çaldıktan sonra, heykelin eski yerinden yükselen bir figür görüyor. Voinovich, bu görüntüyü “sırıtan” ve “sağ elini kaldırarak sallayan” biri olarak tasvir ediyor.

Aynı yıl Putin resmi olarak başkan oldu.

Kelimelerin, kader üzerine gizemli etkileri olabilir mi gerçekten? Bugünün edebi tasvirleri, geleceğe fısıldayabilir mi? Dikkat çekici ayrıntılar öyle gösteriyor ki insanlık, aslında geleceğinin bilgisine çoktan sahip.

Vladimir Voinovich’un Moskova 2042 kitabı henüz dilimize Tercüme edilmedi.

Moskova 2042 romanında yazılanlarla bugünkü Putin arasında sizce de benzerlikler var mı? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum üzerinden bizlerle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: The Washington Post