Ethem Yekta Ulaş
Hollanda’daki bir Antik Roma yerleşkesinde bulunan yüzlerce siyah banotu tohumu, Romalıların bu zehirli bitkiyi 2.000 yıl önce hem ilaç hem de zehir olarak kullanmış olabileceğini gösteriyor.
Houten-Castellum adlı antik yerleşim yerinde kazı yapan arkeologlar, MS 70-100 yıllarına tarihlenen bir kemikte 1.000’den fazla siyah banotu tohumu buldu. Tohumlar, tıpkı bir hap gibi, huş ağacı zifti ile kapatılmış bir bölmede saklanmıştı. Oyulmuş bir kemikte bulunan yüzlerce tohum, bu bitkinin hem tedavi edici hem de delirtici etkileriyle bilindiğini gösteriyor.
Huş ağacı zifti ile tıkanmış kasıtlı yapısı, tohumların kasıtlı olarak kullanıldığını gösteriyor. Bu bulgu Roma Hollanda’sında siyah banotu tohumlarının kasıtlı olarak kullanıldığına dair ilk kesin kanıt olma özelliğiyle de öne çıkıyor. Tohumların ilaç mı yoksa zehir olarak mı kullanıldığı belirsizliğini koruyor. Yeni araştırma ile Romalılarla müttefik bir Germen kabilesi olan Batavyalılar aracılığıyla tıbbi bilginin aktarılmış olabileceği de anlaşılıyor.
Antik Roma’da Kullanılan Siyah Banotu Bitkisi Nedir?
Patlıcangiller familyasına ait siyah banotu, antik çağlardan beri bilinen bir bitki. Hem tedavi edici hem de delirtici etkilere sahip olan bu bitki, Romalı yazar ve botanikçi Yaşlı Plinius tarafından da Naturalis Historia‘da tanımlanmıştı. Plinius’a göre siyah banotu tohumları, eşek sütü ve bal likörü ile karıştırılarak şişkinliği tedavi etmek için kullanılabiliyordu. Bitkinin diğer kısımları ise diş ağrısı ve rahim sancıları gibi çeşitli rahatsızlıklara iyi geliyordu.
Keşfedilen tohumların ilaç mı yoksa zehir olarak mı kullanıldığı tam olarak bilinmiyor. Arkeologlar, tohumların tıbbi amaçlı kullanılmış olabileceğini düşünüyor. Ancak bitkinin zehirli olması, Romalıların onu zehir olarak da kullanmış olabileceğini gösteriyor. Daha önce banotu kullanımının açık örnekleri İskoçya ve Finlandiya’daki Ortaçağ hastanelerinin yanı sıra Danimarka’da bir büyücü kadınla ilişkilendirilen Viking dönemine ait bir mezarla sınırlıydı.
Antik Roma Yerleşkesinde Bulunan Tohumlar Hem İlaç Hem de Zehir Olabilir
Son araştırmalar Antik Roma’da banotu kullanımına ilişkin oldukça önemli bir emsal teşkil ediyor. Romalıların karmaşık ve gelişmiş bir tıp sistemine sahip olduğunu gösteren araştırma, aynı zamanda zehirli bitkileri de tedavi amaçlı kullanabilecek kadar bilgili olduklarını kanıtlıyor.
Freie Universität Berlin’den arkeolog Dr. Maaike Groot, buluntunun benzersizliğini vurgulayarak şunları söyledi:
“Roma Hollanda’sında siyah banotu tohumlarının kasıtlı olarak kullanıldığına dair kesin kanıt bu şekilde sağlandı. Ancak tohumların ilaç mı yoksa zehir olarak mı kullanıldığı belirsizliğini koruyor. Muhtemelen bir tür ilaç olarak kullanıldığını düşünüyorum, ancak ne için kullanıldığını gerçekten söyleyemeyiz.”
Antiquity dergisinde yayınlanan çalışma, antik kültürlerin etkileşimi ve Roma İmparatorluğu’nda tıbbi uygulamaların yayılması hakkında önemli bilgiler sunuyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Londra’da Antik Roma Dönemine Ait Oldukça İyi Korunmuş Mezar Yatağı Bulundu
Antik Roma İmparatorluğu dönemlerinden kalma keşfedilmemiş başka ne gibi şeyler olabilir Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!