4,5 Milyar Yıl Önce Dünya’ya Çarptığı İnanılan Theia’nın Kalıntıları Dünya’nın Derinliklerinde Yatıyor Olabilir

Theia isimli bir gezegenin 4,5 milyar yıl önce Dünya’yla çarpıştığı teorisi, Ay’ın oluşumunu açıklamak için uzun bir süredir kabul gören bir senaryo. Ancak son araştırmalar bu çarpışmanın izlerinin gezegenimizin derinliklerinde hâlâ var olduğunu öne sürüyor.

Büyük çarpışma sonucunda erimiş kaya parçaları uzaya savruldu ve Dünya’nın etrafında dolaşarak Ay’ı oluşturdu. Yeni araştırmaya göre Theia’dan gelen bazı parçaların Dünya’nın iç bölgelerinde kaldığı ve gezegenin son derecede sıcak çekirdeğinin hemen üstüne yerleştiği düşünülüyor.

Araştırmacılar bu etkileşim olayını, Theia’yı oluşturan malzemenin jeofiziksel özellikleri ve Dünya’nın mantosunun evrimini inceleyen bilgisayar simülasyonlarıyla analiz etti. Yapılan simülasyonlara dayanarak Theia’nın çoğunun Dünya’ya emilerek bu iki gizemli “blok” olarak adlandırılan bölgeleri oluşturduğunu ve geriye kalan kalıntıların Ay’ı meydana getirdiğini öne sürdüler.

Söz konusu “bloklar” Dünya’nın derinliklerinde yer alıyor ve birinin Afrika’nın altında, diğerinin ise Güney Pasifik bölgesinin altında bulunduğu belirtiliyor. Bloklar etraflarındaki malzemeden daha yoğun oldukları için bu devasa çarpışmanın kalıntıları olabileceği düşünülüyor.

Theia’nın Kalıntıları Dünya’nın Derinliklerinden Lavlar Aracılığıyla Yüzeye Çıkabilir

Nature dergisinde yayınlanan çalışmanın başyazarı olan jeofizikçi Qian Yuan şunları söylüyor:

“Bu blokların alt kısmı ayaklarımızın 2.900 kilometre altında. İkisi de Dünya kütlesinin yaklaşık yüzde 2’sini oluşturuyor. Bunlar iki bölgede sismoloji tarafından tespit edildi çünkü sismik dalgalar bu bölgelerde çevreleyen mantoya göre daha yavaş hareket ediyordu. Her bir blok Ay’ın kütlesinin iki katı. Yani çok büyükler.”

Eğer çalışmanın sonuçları doğruysa bu parçaların Ay’ın oluşumuna dair varsayılan kanıtlarının doğrudan Dünya’da da yer aldığı anlamına geliyor. Bu konuda çalışmanın bir diğer yazarı olan jeoloji ve jeokimya profesörü Paul Asimow, “Bu iki blok, basit bir katmanlı bir gezegenin yapısından büyük sapmaları temsil ediyor,” diyor.

Blokların artan yoğunluğunun içlerinde yüksek miktarda demir bulunmasından kaynaklandığı düşünülüyor, ki bu da Ay kayalarıyla benzerlik gösteriyor. Eğer doğruysa bu blokların aynı kaynak malzemeden oluştuğu anlamına gelecek.

Qian Yuan açıklamasına şöyle devam ediyor:

“Çarpışmadan sonra bu etkileyici malzemeler muhtemelen ortam mantodan daha yüksek yoğunluğa sahip oldukları için çekirdek-manto sınırına doğru çökecekler ve bu ekstra yoğunluk, onların Dünya’nın tüm tarihini nasıl sürdürebildiğini açıklar.”

Dünya’ya ortalama 385.000 km uzaklıkta olan Ay 3.475 km çapında. Bu da Ay’ın Dünya çapının yaklaşık dörtte biri kadar olduğu anlamına geliyor. Asimow vardıkları sonuçların doğru olması hâlinde gezegenimiz yüzeyine ulaşan bazı volkanik kayaların yok olmuş bir gezegenden örnekler sağlayabileceğini savunuyor.

Varsayılan dev etkinin daha iyi anlaşılması, Dünya’nın, Güneş Sistemi’nin ve ötesindeki diğer kayalık gezegenlerin evrimi hakkında fikir verebilir.

Yeni çalışma hakkındaki yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, benzer haberler için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: Reuters