2.300 Yıllık Papirüs, Antik Mısır’daki Hayret Verici Zehirli Yılan Çeşitliliğini Ortaya Çıkardı

Antik Mısır’ın zehirli yılanlar açısından şimdikinden çok daha zengin olduğu öğrenildi. Bilim insanları, 2.300 yıllık bir papirüsü çözümleyerek biyoçeşitliliğe dair önemli detayları ortaya çıkardı.

Brooklyn Papirüsü adıyla da bilinen belge, M.Ö. 660-330 yılları arasına tarihlenen ve Antik Mısır’a ait tıbbi bir inceleme.

Şu anda New York’ta bulunan Brooklyn Müzesi’nde muhafaza edilen el yazması, yılanları inceleyen bilim dalı ofiyoloji’ye ait en eski yazılı kaynaklardan birisi olmasıyla dikkat çekiyor.

Büyük ihtimalle çok daha eski bir belgeden kopyalanan papirüsteki metin, Antik Mısır’da bilinen farklı yılan türlerini, yılan ısırıklarının etkilerini ve bunlara karşı olası tedavileri bir araya getiriyor.

Papirüste yer alan bilgiler, yılanlara dair dikkat çekici ayrıntılar sunuyor. Ancak bazı yılan türlerinin yakın akrabalarının artık Mısır’da yaşamaması bazı belirsizliklere yol açıyor. Türlerin tanımlanmasına yönelik çalışmalar ise bugün hâlâ devam ediyor.

Antik Mısır Yılanları Hakkındaki Papirüs Geçmişe Işık Tutuyor

Environmental Archaeology dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmada bir grup araştırmacı, tanımlanamayan 10 yılana dair modelleme yöntemiyle konuya ışık tutmaya çalıştı.

El yazmasında henüz tanımlanamayan yılanlardan biri dört dişe sahipti ve yılan şeklini alan Antik Mısır tanrısı Apophis’e benzetiliyordu.

Birleşik Krallık’taki Bangor Üniversitesi’nde görev alan çalışmanın yazarları Isabelle Winder ve Wolfgang Wüster, The Conversation’a yaptıkları açıklamada şu ifadelere yer verdi:

“Papirüs, ısırığın belirtilerinin yanı sıra yılanla ilişkilendirilen ya da müdahalesiyle hastayı kurtarabilecek olan tanrıyı da tanımlıyor.

“Örneğin ‘Apophis’in büyük yılanı’nın ısırığının hızlı ölüme neden olduğu anlatılıyor. Okurlar ayrıca bu yılanın alışılageldiği gibi iki değil dört dişe sahip olduğu konusunda da -ki bu günümüzde hâlâ bir yılan için nadir görülen bir özelliktir- uyarılıyor.”

Araştırmanın yazarları, “Dünyada yılan ısırması sonucu meydana gelen ölümlere neden olan zehirli yılanların çoğu gibi, şu anda Mısır’da bulunan engerekler ve kobralar da her üst çene kemiğinde bir tane olmak üzere sadece iki dişe sahiptir,” notunu düşüyor.

Günümüzde bu tanıma en çok benzeyen yılan, Sahra altı Afrika’nın savanlarında yaşayan boomslang (Disopholidus typus). Ancak yılanın yaşam alanı Mısır’ın yaklaşık 650 kilometre güneyinden başlıyor.

İklim Modellemesi Tekniği Uygulandı

Apophis yılanının bir boomslang’ın erken dönem tasviri olup olmadığını bulmak ve çalışmadaki diğer esrarengiz yılanları tanımlamak için Bangor Üniversitesi’nden yüksek lisans öğrencisi Elysha McBride, “niş iklim modellemesi” adı verilen istatistiksel bir teknik kullandı.

Bu teknik, araştırmacıların çeşitli Afrika ve Doğu Akdeniz yılanlarının bölgelerinin zaman içinde nasıl değiştiğini keşfetmelerini sağladı.

“Niş modellemesi, bir türün yaşadığı koşulları yeniden yapılandırır ve gezegenin benzer koşullar sunan bölgelerini tanımlar. Modele bugün uygun olan yerleri tanıttıktan sonra, geçmiş iklim koşullarının haritalarını ekleyebiliyoruz. Daha sonra bu türün geçmişte yaşayabileceği tüm yerleri gösteren bir harita üretiyor.”

Modelleme, çok daha nemli olan erken Antik Mısır ikliminin, bugün bölgede yaşamayan birçok yılana ev sahipliği yapabileceğini ortaya koydu.

“Afrika tropiklerinden, Kuzey Afrika’nın Mağrip bölgesinden ve Orta Doğu’dan papirüsün tanımlarına uyabilecek 10 türe odaklandık. Bunlar arasında kara mamba, şişen engerek ve boomslang gibi Afrika’nın en kötü şöhretli zehirli yılanlarından bazıları da yer alıyor.”

Eski Metinlerin Modern Teknolojiyle Buluşması

Ekip, inceledikleri 10 türden dokuzunun muhtemelen bir zamanlar Antik Mısır’da yaşamış olabileceğini tespit etti. Bu da Mısır’ın daha önce hayal edilenden çok daha çeşitli yılanlara ev sahipliği yapmış olduğunu gösterdi.

“Bu türlerin birçoğu, o zamanki haliyle ülkenin güney ve güneydoğu bölgelerinde -şimdiki kuzey Sudan ve Kızıldeniz kıyısında- yaşamış olabilir. Diğerleri ise daha verimli, bitki örtüsüyle kaplı Nil vadisinde ya da kuzey kıyılarında yaşamış olabilir. Örneğin boomslanglar Kızıldeniz kıyısı boyunca 4.000 yıl önce Mısır’ın bir parçası olan yerlerde yaşamış olabilirler.

“Çalışmamız eski metinleri modern teknolojiyle birleştirdiğimizde ortaya ne kadar aydınlatıcı sonuçlar çıkabileceğini gösteriyor. Hayali ya da kesin olmayan bir tanımlama bile son derece bilgilendirici olabilir.”

Yapılan yeni araştırma hakkında sizin düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: News Week