M. Yusuf Kaba
Endonezya’dan geçen görünmez Wallace Çizgisi’nin gizemi 1.5 asırdan uzun bir süre sonra bilim insanları tarafından çözüme kavuşturuldu.
Devasa evrimsel hattın ardındaki 160 yıldır süregelen cevap arayışı, keşfinden yıllar sonra nihayete erdi. Yeni bir çalışma; hayali olan ama bir yandan gerçeklik payı da taşıyan bu şaşırtıcı çizginin, milyonlarca yıl önce kıtasal bir çarpışmanın her iki tarafındaki türleri farklı şekillerde etkileyen şiddetli bir iklim değişikliğini tetiklemesiyle oluştuğunu ortaya koyuyor.
Wallace Çizgisi ya da Wallace Hattı olarak bilinen bu doğal sınır ilk olarak 1863 yılında, Charles Darwin’le aynı zamanlarda doğal seçilim üzerine çalışmalar gerçekleştirmiş olan Alfred Russell Wallace tarafından haritalandırılmıştı.
Wallace, Güneydoğu Asya ile Avustralya arasında Filipinler, Endonezya, Malezya, Papua Yeni Gine ve Singapur gibi ülkeleri de arasında bulunduran 25.000’den fazla adadan oluşan Malay Takımadaları boyunca yaptığı seyahatlerde karşılaştığı türlerin belirli bir noktadan sonra büyük ölçüde farklılık arz ettiğini gördü. Bu nokta daha sonra Wallace Çizgisi’nin sınırı olacaktı. (Çizginin bir kısmı o zamandan beri bölgedeki yeni bulguları yansıtacak şekilde tekrar çizildi)
Endonezya’dan Geçen Wallace Çizgisi’nin Sırrı Çözüldü
Hattın Asya tarafında bulunan canlılar yalnız Asya kökenli canlılar iken Avustralya tarafındaki canlılar Asya-Avustralya karması bir kökene sahipti. Yüzyılı aşkın bir süredir, türlerin Wallace Çizgisi çevresindeki asimetrik dağılımı çevre bilimcileri şaşırtmaktaydı. Asya kökenli türlerin Avustralya yönünde hareket etmesine imkân tanıyan ancak Avustralya kökenli türlerin tam aksi yönde hareket etmesini engelleyen bir şey olmuş olmalıydı ancak bunun ne olduğu bilinmiyordu.
Son yıllarda ise yeni bir tez ortaya atıldı: Araştırmacılar, türlerin Wallace Çizgisi boyunca asimetrik bir biçimde dağılmış olmasının yaklaşık 35 milyon yıl önce Avustralya’nın Antarktika’dan ayrılıp Asya’ya çarparak Malay Takımadalarını doğurduğu tektonik aktiviteden kaynaklandığını düşünüyor.
6 Temmuz’da Science’ta yayımlanan yeni bir çalışma kapsamında araştırmacılar, kıtaların çarpışmasından canlıların nasıl etkilendiğini simüle edecek bir model geliştirdi. Bilgisayar destekli model, Wallace Çizgisi’nin iki yanında bulunan 20.000’in üzerinde türün dağılma yeteneğini, ekolojik önceliklerini ve evrimsel yakınlığını hesaba kattı. Sonuçlar, o dönemlerde Asya kökenli türlerin Malay Takımadaları’nda yaşamaya çok daha uygun olduğunu gösterdi.
Model ayrıca iklim değişikliğinin tüm türleri eşit şekilde etkilemediğini ortaya koydu. Güneydoğu Asya’da ve (o zamanlar) yeni oluşmuş olan Malay Takımadaları’nda iklim, soğuk ve kuru hâle gelen Avustralya’nın iklimine kıyasla çok daha sıcak ve nemli kaldı. Çalışmanın başyazarı olan Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Alex Skeels, Asya’daki canlıların Malay Takımadaları’ndaki şartlara kolayca adapte olup onları Avustralya’ya doğru ilerlemek için bir basamak olarak kullandığını ancak Avustralya’daki canlılar açısından sürecin bu şekilde ilerlemediğini belirtiyor:
“Daha serin ve giderek daha kuru bir hâle bürünen bir iklimde evrimleşmişlerdi. Bu nedenle Asya’dan göç eden canlılara kıyasla tropik adalarda kendilerine yer edinmekte daha başarısızdı.”
Araştırmacılar, geliştirdikleri modelin mevcut iklim değişikliklerinin canlı türlerini nasıl etkileyeceğini tahmin etmekte de kullanılacağını umut ediyor.
Siz bu keşif hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: Live Science
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.