Cengiz Aytmatov’un Büyülü Anlatıları “Masallar ve Efsaneler” Kitabında Buluşuyor

Cengiz Aytmatov imzalı Masallar ve Efsaneler kitabı, Ketebe Yayınları etiketiyle Türkçe raflarındaki yerini alıyor.

Kırgız edebiyatının en önemli kalemleri arasında yer alan Cengiz Aytmatov yazın yolculuğu boyunca ilhamını çoğu zaman antik mitlerden, halk anlatılarından, efsanelerden ve masallardan almıştı. Yazar edebiyat macerası sırasında yeni masal ve efsaneler kaleme almaktan ve bunları romanlarına dahil etmekten de geri durmamıştı. İşte o metinler şimdi özel bir baskıya okurların beğenisine sunuluyor.

Ketebe Yayınları 2021 yılında Cengiz Aytmatov’un yayın haklarını almış ve o tarihten bugüne yazarın külliyatını özgün dilinden tercümelerle tek çatı altında buluşturmaya devam etmişti. Yayınevi koleksiyonluk baskıların yanına şimdi de Türkçede müstakil olarak yayımlanmamış yeni bir edisyonu eklemeye hazırlanıyor.

Gün Olur Asra Bedel, Selvi Boylum Al Yazmalım, Beyaz Gemi ve Cemile gibi kült eserlerle tanınan Aytmatov’un daha önce kitaplarında yer alan beş masal ve efsanenin yanı sıra kendisinin kaleme aldığı üç anlatı Masallar ve Efsaneler başlığı altında bir araya getiriliyor.

Eser, Aytmatov’un büyükannesinden duyduğu kültür mirasının bir yansıması olması açısıyla da önemli bir noktaya konumlanıyor. Kitapta beddua eden keçiler, maymunların yetiştirdiği çocuklar, cadılar, Kırgızların manevi atası Manas ve Ana Geyik gibi masal ve efsane dünyalarından çeşitli motifler yer alıyor.
Cengiz Aytmatov’un eşi Mariya Aytmatova, kitabın önsözünde yazarın masallara dair düşüncelerini Aytmatov’un kendi sözleriyle şöyle aktarıyor:

“Büyükannem Ayimkan benim çocukluğumu masallar anlatıp türküler söyleyerek ve beni destanlar okuyan ozanlarla buluşturarak süsledi. Büyükannem misafirliğe, yeni doğan bir bebeğin doğumunu kutlamaya, cenaze törenine, düğüne… Hemen hemen gittiği her yere beni de muhakkak yanında götürürdü. Kendisi farkına bile varmadan anadil sevgisi aşıladı bana. Yalnızca çocuklukta öğrenilen ve kavranan anadil, kişinin ruhunu, halkının deneyimlerini yansıtan şiirlerle besleyebilir; kişide ulusal gururun ilk tohumlarının yeşermesini, atalarının çok boyutlu ve çok anlamlı dilinden estetik bir haz almasını sağlayabilir. Çocukluk sadece harika bir dönem değil, aynı zamanda insanın kişiliğinin oluştuğu zamandır. Anadilin iyi öğrenilmesinin temelleri o dönemde atılır, kişide çevresindeki doğayla, insanlarla ve kendisini çevreleyen kültürle ortak aidiyete sahip olduğu duygusu o zaman uyanır.”

Eserde toplam 8 masal yer alıyor ve her masala renkli birer illüstrasyon eşlik ediyor.

Masallar ve Efsaneler – Cengiz Aytmatov | Arka Kapak Tanıtımı

Kırgızistan’ın Şeker Köyü’nde dünyaya gelen Cengiz Aytmatov, büyükannesi Ayimkan’dan dinlediği türküler, ninniler, masallar ve efsanelerle büyür. Büyükannesi misafirliğe, yeni doğan bir bebeğin doğumunu kutlamaya, cenaze törenine, düğüne hemen hemen gittiği her yere Cengiz’i de götürür. Aytmatov bu sayede yepyeni türküler, şiirler, masallar ve efsaneler duyar. Yazarın hayal gücünün sınırlarını genişleten bu ilk adımlar, her zaman onun aklında ve kalbinde yer alır, kalemine işler; zamanla dünya edebiyatının sayılı isimlerinden biri olur, eserleri 170’ten fazla dile çevrilir.

Cengiz Aytmatov, Masallar ve Efsaneler’de çeşitli sebeplerle meydana gelen doğaüstü olayları büyük bir gerçekçilik ve kendine has üslubuyla anlatıyor; okuyucusunu zorlu savaş zamanlarına, mitik eski dönemlere, büyülü mekânlara, destansı anlatılara götürüyor.

Yaşlı bir cadı tarafından hayvana dönüştürülen küçük kız Gabi’nin, Kırgızların manevi atası olan Manas’ın yardımıyla ailesine kavuşması ve ormana terk edilen üç kız kardeşe yoldaş olan bir hayvanla en zorlu zamanlarda bile iyiliğin bir şekilde karşımıza çıkabileceği aktarılıyor. Ayrıca büyüklerinin nasihatini dinlemediği için önce deve sonra kurt tarafından yutulan Parmak Çocuk’un verdiği mücadele, savaştan sonra sağ kalan yedi kişilik askeri bir ekibin içindeki ajanın çaresizliği bu masalları oluşturuyor.

Yenisey Nehri kıyısında hem öksüz hem yetim kalan iki çocuğu kurtaran ceylan Maral Ana, kutsal Ala Geyik’in canını alan acımasız avcı Karagül, Nayman Ana’nın uzun arayışlar sonrası bulduğu oğlu Mankurt ve sevdiği şair Muhtar’a kavuşamayan İyi Han’ın kızı Akbara’nın efsaneleri okurunu heyecan dolu serüvenlere davet ediyor.

Toplamda 120 sayfadan oluşan eserin Rusça aslından tercümesini Fatma Arıkan ile Serdar Arıkan üstleniyor. Kitabın editörlüğü Ali Oturaklı’ya, düzeltisi Hande Yıldırım Önsöz’e, kapak tasarımı ise Harun Tan’a ait. Masal derlemesi Ağustos 2023 tarihi itibarıyla raflardaki yerini almaya başladı.

“Masallar ve Efsaneler” Kitabında Yer Alan Masallar

• Parmak Çocuk
• Karagul
• Üç Yoksul Kız Kardeş Masalı
• Çantalı Maymun
• Ana Geyik
• Akbara
• Mankurt
• Altı Kişi ve Yedincisi

Cengiz Aytmatov’un eserleri hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilirsiniz.

---

Yeni çıkan kitapları kaçırmamak için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.