M. Yusuf Kaba
Ötegezegenler üzerine yapılan yeni bir araştırma, yüzeyde olmasa da yeraltında ciddi su kaynaklarının olabileceğini ortaya koyuyor.
Rutgers Üniversitesi’nden Lujendra Ojha öncülüğünde çalışma yürüten gökbilimciler, Güneş Sistemi’nin ötesinde var olan su potansiyeline ışık tutuyor. Nature Communications’ta yayınlanan araştırma, sıvı hâlde su barındıran Dünya benzeri dış gezegenlerin düşünülenden çok daha yaygın olabileceğini ve bu durumun dünya dışı yaşam formlarını keşfetme olasılığını önemli ölçüde artırdığını öne sürüyor.
Çalışma asıl olarak Yaşanabilir Bölgedeki (Goldilocks Bölgesi olarak da bilinir) Kırmızı Cüce Yıldızlar (M spektral tipi yıldız da denir) etrafında sıvı su bulundurmaya elverişli bir yörüngede dönen gezegenlere odaklanıyor.
Samanyolu’ndaki yıldızların yaklaşık %70’ini oluşturan kırmızı cüceler, Güneş’ten daha küçük ve daha soğuk olmalarıyla biliniyor. Bilinen kayalık ve Dünya benzeri ötegezegenlerin birçoğu da kırmızı cüce yıldızların yörüngesinde keşfedilmişti.
Ojha, yaşamın varlığı için sıvı hâldeki suyun ne kadar önemli olduğunu şu şekilde ifade ediyor:
“Sıvı hâldeki su varlığının yaşam için gerekli olduğunu biliyoruz. Çalışmamız, bu suyun pek de var olacağını düşünmediğimiz yerlerde bulunabileceğini gösteriyor. Bu durum, teorik olarak yaşamın gelişebileceği ortamlar bulma şansını önemli ölçüde artırıyor.”
Ötegezegenler Su Varlığı Açısından Bugüne Dek Tahmin Edilenden Daha Farklı Sonuçlara Ev Sahipliği Yapıyor Olabilir
Geçmişte gerçekleştirilen araştırmalar daha çok ötegezegenlerin yüzey koşullarını ele alırken yeni çalışma donmuş yüzeylere sahip gezegenlerde dahi yüzey altı sıvı su varlığı ihtimalini araştırma kapsamında değerlendiriyor. Araştırmacılar, yeraltı suyunun sıvı kalması için yeterli ısı üretebilecek iki ana mekanizma belirlediler.
Dünyanın tam da gerekli miktarda sera gazından oluşan atmosferik bileşimi, yüzeyinde kalıcı sıvı su varlığını mümkün kılıyor. Fakat Dünya’nın bu sera gazlarını kaybettiği bir senaryoda ortalama küresel yüzey sıcaklığı yaklaşık -18 santigrat dereceye düşecek ve yüzey suyunun donmasına neden oluyor.
Bununla birlikte Dünya’nın çekirdeğindeki radyoaktivite, buzun derinlerinde su bulunmasına yetecek miktarda ısı üretiyor. Bu durum, bugün Antarktika ve Kanada Arktik Bölgesi gibi yüzeydeki donma sıcaklığına rağmen büyük yüzey altı göllerin görüldüğü bölgelerde gözlemlenebiliyor. Mars’ın güney kutbunda bu koşulların varlığı dahi ihtimal dahilinde görülüyor.
Bir başka örneğe göre Güneş Sistemi’nde yer alan Europa ve Enceladus gibi uydular, donmuş yüzeylerine rağmen önemli miktarda yeraltı suyu bulundurmaktadırlar. Bu ilgi çekici gök cisimlerini keşfetmek için yapılacak görevler şimdiden planlanmış durumda ve bu uydular, Güneş Sistemimizde yaşam arayışının bir numaralı adayları hâline geliyor.
Dünya Benzeri Ötegezegenler Mevcut
Ojha, konuya dair şu açıklamalarda bulunuyor:
“Son on yılda, Dünya benzeri birkaç ötegezegen bulduk. Eğer bu gezegenler yeterli miktarda sera gazı içeren bir atmosfere sahip olsaydı, yüzeyde sıvı halde su keşfedilebilirdi.
“Bununla beraber bu gezegenlerin yeterli seviyede sera gazı kaynaklı ısınmaya sahip olup olmadığı kesin değildir. Kırmızı cüce yıldızlar bizim yıldızımızdan (Güneş) çok farklıdır ve yıldız parametrelerinin kırmızı cüceler etrafında dönen ötegezegenlerin atmosferi üzerindeki etkisi hakkında pek çok tartışma bulunmaktadır.
“Ögegezegenlerin yıldızlarından ne kadar uzak olduğunu biliyoruz. Çok basit ve zekice bir işlem sonucu bu gezegenlerdeki yüzey sıcaklığı hakkında bir fikre sahip olabiliriz. Bu çalışmada ele aldığımız tüm ötegezegenler, sıvı hâldeki suyun kararlı olmasını mümkün kılacak mesafede.”
Araştırmacılar, radyoaktivite kaynaklı ısı olasılığını göz önünde bulundurarak, kırmızı cücelerin yörüngelerinde dönmekte olan ötegezegenlerde sıvı su bulunma olasılığını simüle ettiler.
Yeraltı Suları Hesapları Değiştirdi
Yeraltı suyunu hesaba katmadan önce, 100 yıldızdan yalnızca birinin sıvı suya sahip kayalık bir gezegene sahip olabileceği kabul ediliyordu. Yeraltı su kaynakları da dahil edildiğindeyse bu oran yıldız başına bir gezegene kadar yükselebilmekte.
Bu ise sıvı hâlde su bulma şansının ve buna bağlı olarak dünya dışı yaşamla karşılaşma ihtimalinin neredeyse 100 kat artması anlamına geliyor.
Siz bu ihtimali nasıl değerlendiriyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: ZME Science
Çok değil, bana yetecek kadar bir uzay gemim olsa, evrenin istediğimiz yerine anlık seyahat edebilsek… Buradan bir warp hızına çıktım mı hoop oradayım. Sessizliiiiiiiik!