Elif Şeyda Doğan
Amerikalı roman ve makale yazarı Neal Stephenson spekülatif kurgularıyla adından sıkça söz ettirirken onlarca yıllık kariyerine on beş roman, bilimsel makaleler, kısa öyküler sığdırdı. Stephenson siberpunk, post-siberpunk, bilimkurgu, tarihsel kurgu gibi türlerde eserler verdi. Yazdıkylarıyla Hugo, Locus, Prometheus ve Arthur C. Clarke gibi prestijli ödüllere layık bulundu.
Barok Döngü Üçlemesi’nin ilk kitabı Civa (Quicksilver, 2003) bin sayfayı aşan hacimli bir eser. Çok çeşitli karakterlere sahip olan roman Arthur C. Clarke Ödülü’ne layık görüşmüş ve Locus Ödülü’ne aday olmuştu. Üçleme’nin ikinci adımı olan Karışıklık (The Confusion, 2004) ise Locus Ödülü’nü kazandı. Serinin üçüncü ve son kitabı olan Dünyanın Sisteminin orijinal adı ise System of the World. İngilizce baskısını 2004 yılında yapan Dünyanın Sistemi ise Locus ve Prometheus ödüllerini almış ve Clarke Ödülü’ne de ayak göstermiştir.
Dünyanın Sistemi 15 Yıl Sonra Türkçede
İlk baskısı orijinal dilinde Eylül 2004’te yayımlanan Dünyanın Sistemi, Amerika’daki başarısından sonra Türkçeye kazandırılması 15 yıl sürdü.
Barok Döngü Üçlemesi serisi toplamda üç cilt. Bu üç cilt de içlerinde sekiz kitap barındırıyor. Neal Stephenson imzalı serinin ilk kitabı olan Civa, üç kitaptan oluşuyor. İkinci kitap olan Karışıklık iki, Dünyanın Sistemi ise üç kitabın birleştirilmiş halinden oluşuyor.
Dünyanın Sistemi’nin hikâyesi Avrupa, Afrika, Asya ve Orta Amerika’da 17. yüzyıl sonlarında ve 18. yüzyıl başlarında Avrupa’daki siyasi ve dini tarihsel olayları ele alıyor.
Alfa Yayınları aracılığıyla yayınlanan Dünyanın Sistemi 992 sayfadan oluşuyor. Turgut Berkes çevirisiyle dilimize kazandırılan eser Sibel Hacıoğlu editörlüğünde, Andan Elmasoğlu’nun kapak tasarımıyla okuyucunun beğenisine sunuldu.
3 cilt ve 8 kitaptan oluşan tüm seri yaklaşık olarak 3000 sayfa. Seriyi okuyup bitirdikten sonra yazarın ne kadar çok şeyi bir kurgu içerisinde anlattığını bir kez daha fark ediyorum
Bu seri karmaşık tarihsel gerçeklere ve çoğunlukla tarihsel karakterlere dayanan bir kurgu, Newton, Leibniz gibi gerçek karakterlerin de kurgu içerisinde yer aldığı kitaplarda anlatılanlar günümüz Avrupa’sının ve dolayısıyla günümüz dünyasının ekonomi, bilim, ticaret,siyaset gibi temel kavramlarının bugünkü halini almasının başlangıcını anlatıyor. İngiltere ve Fransa arasında onlarca yıl süren silahlı savaşların yerine ekonomik savaşlar alıyor, Paraya hükmeden Avrupa’ya ve dünyaya da hükmediyor. İngiltere darphanenin başına Newton’u geçirirken Fransa ise bir hırsızdan, kalpazandan destek alıyor. Elbette üçleme boyunca tüm hikaye sadece ekonomi ve para değil. Bilim, felsefe, siyaset, ticaret ile bir bütün halinde 18. YY tamamının bir panoraması.
17 .YY sonu ve 18 .YY’ın başı Avrupa ve Dünya için kurgunun arka planı bir Tarih kitabı gibi çok şey öğretiyor ve bir çok şeyin de merak edilmesini sağlıyor. Sadece Tarih diyerek kitabın çerçevesini daraltmayayım aynı zaman da bilim, felsefe, ticaret ve para gibi konularda kurgu içerisinde tarihsel gerçekliklerine bağlı kalarak öne çıkarılıyor. Örneğin kurgunun başat karakterlerinden olan Daniel’in Newton ve Leibniz için yaptığı değerlendirme her iki bilim insanın bilim anlayışlarının ve bilim ile uğraşma amaçlarının özeti oluyor.
Belki Barok Döngü üçlemesi okur için uzun ve biraz zor bir okuma olacak ama seri boyunca anlattıkları ilgili okur için yeni şeyler öğrenmesine ve daha fazlasını öğrenme çabasına neden olacaktır.