Konuk Yazar
Asker Daha Fazla Elliot Smith Dinlemek İstemiyor adlı öykü kitabı ile tanıdığımız Utku Yıldırım, Dedalus Kitap’tan çıkan ilk romanı Kusursuz Bir Mesafe hakkında konuştu. Yıldırım, eserin ortaya çıkış serüvenini Kayıp Rıhtım için anlattı.
Metni yazmaya on dört yıl önce başladım. Üniversitenin ilk yılında Camel’ın “After Words” adlı şarkısını dinlemiştim. Kısacık bir şey. Minimal müzik. Word dosyası açtım, şarkının adını yazdım ve dosyayı kapadım. Şiir yazıyordum o sıralar, öyküye benzeyen bir şeyler. İleride bir gün uzunca bir metin yazarsam onca paragraftan, satırdan, sözcükten, harften sonra bu şarkıyı metnin sonuna koyacaktım, nokta yerine. Üç yıl önce dosyayı tekrar açtım, kopyalayıp yeni dosyaya yapıştırdım, nokta. Biçemle uygun olması için metni şarkılarla böldüm, toplamda üç bölüm. Anlatacağım hikâye askerdeyken aklıma gelmişti, depo nöbetindeyken. Bir elimde küçük bir fener, diğer elimde Ursula K. Le Guin’in Mülksüzler’i, gözlerimin önünde gecenin üçü.
“İlhama İnanırım”
Böyledir. Bir şeyler birleşir, başka şeyler ayrılır, nöronların kaosundan kâğıttaki düzen doğar. Stephen King de aynı şeyi anlatır, Kujo’nun yapısının iki olaydan doğduğunu anlattığı yazı ilham verici. İlhama inanırım. Şöyle, taşarız bazen, yazılmayı bekleyen bir şeyler hep vardır. Hep, bunun ağırlığıyla yaşarız. Huzursuzluk. Kafada döner durur çok şey. Zamanı gelir, masanın başına otururuz. Ölüm değildir, henüz ölmediğimiz ve kıyaslayamayacağımız için ölümden de beter diyemem ama tuhaf bir acı verir o ilk sözcükler. İlham bu acıyı daha fazla erteleyememektir. Son kertede etrafımızdan -kitaplar, filmler, yaşam- topladıklarımızı saçarız ama düzen kaygımız da vardır, edebiyat belli bir düzen işidir. Kim demiş? Bu kitabın kapağında “Roman” yazar ama bandrol almak içindir o, türlerin sınırları siliktir. Ben iyice sildim, denemeden şiire zıpladım, öykülerden oluşan bir roman veya toplamı roman niteliğinde öyküler yazdım. Bazı öykülerden yeni metinler doğacak, kurdum. İlhamını bekliyor.
Çizgisel pek bir şey kalmadı, zamanlar arasında gezindim, bazı noktaları belirsizleştirerek ilerleyen bölümlerden anlam aparmaya açtım anlatıyı. Nihayetinde bu anlatı bilinçle ilgili bir anlatı. Bülent Ayyıldız ilk ve son konuşmamızda “bilinçsöküm” demişti, belki Homo’dan sonra üçüncü, dördüncü, beşinci Sapiens’i bulma çabası, bildiğini nasıl bildiğini nasıl bildiğini nasıl… Bilmek. Benim niyetim bu, anlatıcı karakterin değil. Belki değil. Bilincin yapısıyla ilgili çok sayıda araştırmayı okudum, aslında var bile olmayabileceğimize varan görüşler cezbediciydi. “Nasıl var olunur?” Mevzu buydu, incelemek istediğim şey. Beş yıl önce.
İlk kitaptaki öykülerimi yazarken bu metni de yazmaya başladım, geçmişin -benim değil, karakterin geçmişi- inşa edilme biçimlerini görmeye çalıştım. İki kitap birbirini tamamlar. Göndermeler de vardır, ilk kitaptaki bir öykünün bu metnin içinde başka anlamlar kazanıp kazanmadığını görmek için öyküyü metne olduğu gibi almışımdır da, gevezelik yapmışımdır, bir şeyler denemişimdir sonuçta.
“Psikotik Bir Karakterle Çalışmak”
Psikotik bir karakterle çalışmak eğlenceliydi, doğanın üstü altı kalmıyor bu tür karakterlerle, her şey olası. Kurgu, yaşamı kapsar çünkü, gerçeğin ötesine varır. Bir şeyler yaratan her insan yaşamı bir şekilde aştığını duyumsamıştır sanıyorum. Tanrıcılık oynamak değil, başka bir şey. Umutla ilgili diyesim var. Hiç var olmayan bir şeyi ortaya çıkarmanın verdiği umut. Nesnesi veya eylemi yok, bir başına. Gönendirir, ondurur.
Günümüzün korkunç ortamına bir iki yerde belli belirsiz değindim, siyasi duruma. Ölçek daha büyük, ikili ilişkilerin ve ailenin çürütücü yapısı baskın. Thomas Bernhard diyor bir metninde, ailesine karşı dik duran insan kendisi için çok önemli bir şey yapar. Metni bunu başaranlara, en azından başarmaya çalışanlara adıyorum. Mücadeleyi bilirler. Hiç olmazsa denediklerini de.
Beş yıl önce başladım, üç yıl önce bitti. İki yıldan geriye bu metin kaldı bir. Her şeyin hızla eskimesi korkutucu mu? Şimdinin gizeminden düşünmeye vakit kalmıyor. “Şimdi” derken bile geçiyor “şimdi”, akıl almaz bir şey. Sonsuz bir şimdinin içi, ölümü de böyle düşünüyorum. Gözü kapayıp başka bir yerde açmak, tabii açılacak bir göz olacaksa. Belki de yaşamdan bir farkı olmayan boşluk. Anaxagoras dünyaya neden geldiğimize dair bir soruya “yıldızları, gökyüzünü pür dikkat izlemek için” cevabını vermiş. Gece göğünü izlerken aslında neyi izleriz? İki yıl bu metni izledim ben, hatırlıyorum. Yazarken de, son okumasını yaparken de gece göğünü izlemiştim. King’in anlattığı şey, hatırladınız mı? Yaşamla kurmaca sandığımızdan çok, çok daha yakın. Etimolojiyi anımsatıyor, bir sözcüğün farklı bir anlam kazanmadan önceki ilk anlamının ikinciye, üçüncüye kapı aralaması. Evren kurgulandığı sırada gerçeğe varmış sayılır mı? İkisi eşzamanlı mıdır?
“Editörümün Uyardığı Yerler Dışında Kitabı Bir Daha Okumadım”
Ne yaptığımı bilerek yazdım Kusursuz Bir Mesafe kitabını, yazarken çok eğlendim. Márquez yazıp bitirdikten sonra oku(ya)mazmış metinlerini bir daha, ben de editörümün uyardığı yerler dışında okumadım. Saflık ve düşüncelilik dengesini tutturamadığım bölümleri kırpmaya çalıştım ama anlatının atmosferini korumak için olduğu gibi bıraktım da bazı şeyleri. Sonuçta karakterin zihni işte, gemletmiyor kendini. Olduğu kadar.
Biraz geriden geliyorum ben, bundan sonra görece uzun zaman önce yazdıklarım basılacak basılırsa. Altıncı dosya üzerinde çalışıyorum şimdi, bitince yazmaya başlayacağım mevzu aklımda, o bitince bir diğeri hazır, böyle gidiyor. Kafada dönüp duran şeyler. Zenon’un paradoksu sanatta hâlâ mevcut, iki nokta arası sonsuz. Ben başı ve sonu biliyorum ama aralığa dair hiçbir şey bilmiyorum, her şey belirsiz. Ürkütücü biraz, neyse ki yıldızlar var. Kerteriz.
Utku Yıldırım
Kusursuz Bir Mesafe hakkındaki yorumlarınızı bizimle Kayıp Rıhtım Forum üzerinden paylaşabilirsiniz. Sitemizdeki diğer yazar maceralarını buradan okuyabilirsiniz.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.