Yeni Başlayanlar İçin Edebiyat Üzerine Akıl Almaz Tavsiyeler

• Edebiyat eşyaya ve boşluğa cömertçe anlam verir, başka yapıtlarda kullanmak üzere bencilce geri alır.

• Edebiyat mutsuz bir kralla yaraları açıkta olan bir köpeği sabaha kadar aynı yatakta tutabilir, bu haliyle bile şehveti andırabilir.

• Edebiyat belki çeviri şiir okumaya değil, çeviri roman okumaya izin verir. Ancak sadece çeviri okuyanlar roman yazamaz.

• Edebiyat toplumsal olanı gözden geçirirken bireyin dünyasını yüceltir.

• Edebiyat bazen kitleleri harekete geçirmiştir, bu doğrudur, ama bunu hiçbir zaman umursamamıştır.

• Edebiyat hareket eden, olup biten, dönüşen ve kaidesinde duran her şey gibi politiktir, ama edebiyat üzeriden politika yapmak yüz kızartıcı bir eylemdir, dolayısıyla bir suçtur.

• Edebiyat slogan ya da manifesto üretmez, ama mesleği bağırmak olanlar edebiyattan arsızca çalabilirler.

• Edebiyat savaş başlatabilir, fakat hiçbir savaşı bitirmeye razı olmayan bir edebiyat da vardır, iyidir de.

• Edebiyat okura, yaşaması için bir yol haritası sunar, orada kaybolması için.

• 

  Edebiyat konuşur, şaşırtır, ikna eder, sizi alır, ayaklarınızı yerden keser, dolaştırır, daha fazla yükseltir, şımartır ve sizi orada bırakabilir. Orada kalmanız sizin için iyi bir yazgı değildir.

• Edebiyat bu dünyaya paralel bir evren kurar, kendi gerçeklerini sunar, inanırsınız ve inanmak zorundasınız.

• Edebiyat sinemayı, fotoğrafı, tarihi ve sosyolojiyi içerir, kapsar, ancak onlarla bir akrabalığı yoktur, onları arzular sadece.

• Edebiyat belki vatanı savunur, ama kurtarmaz, kurtarmamalıdır da.

• Edebiyat hüzünle karıştırılan pespaye bir yalnızlıkla asla ilgilenmez ama kesinlikle güçlü yalnızlığın yanındadır.

• Edebiyat öldürmez ve ayrıca ölümcüldür, onsuz bir ömür sürdürebilmenize rağmen yaşamsaldır.

• Edebiyat kesinliklerle ilgilenmez, bu berbat mesleği okura bırakır, eğer okur kabul ederse.

• Edebiyat karşınızda değildir, karşınızda olsa bile arkası dönüktür, isterseniz peşinden gidersiniz.

• Edebiyat sorumluluk kabul etmez, yasalar karşısında bir çocuk kadar cahil ve masumdur.

• Edebiyat yapanı reklam ajanslarına, gazete köşelerine sürükleyebilir, ama yazmaya böyle başlayanlar edebiyatçı sayılmaz.

• Edebiyat dünyası çelişkilerle doludur, ancak bunların tamamı sizin yargılarınızdan bağımsızdır, sizi ilgilendirmez.

• Edebiyat yazar ve okur için, ilk koşul olarak duru bir bellek, karmaşadan uzak bir evren algısı öngörür ve bu koşul yerine getirildiğinde gösterilmiş çabaya özveri bile denemez, olsa olsa zorunluluktur.

• Edebiyat yandaş ya da yoldaş değildir, yol göstermez ve zira siz isterseniz yoldan çıkarsınız; gülerek göz kırparken aniden sizi tokatlayabilir. Elbette buna hakkı vardır!

Üstelik

• Üzerine isim yazılmış kumsal, vapuru takip eden martı, hüzün kelimesi, kışa bırakılan park ve kenarında çocuk yüzü olan çiçek edebiyatın çöplüğündedir. Zaman zaman bu çöplük karıştırılabilir. Bu çöplükten çıkan her şey “ikinci el”dir.

• Okumadan yazmaya çalışanlar ya da bu şekilde yazılabileceğini savunanlar, kalem ve kâğıt verilmeden kütüphanelere, kitapçılara hapsedilmelidir.

• Çoğu eleştirmen, Türkiye’de aslında başka uğraşıların profesyonelleridir ama bunu okurdan çılgınca saklarlar.

• Bir fanatiğin ya da toplumun tiksindiği bir ahlaksızın eşsiz bir yapıtı masanıza bırakabilmesi an meselesiyken, herhangi birinin güzel şeyleri düşlüyor olması, asla onun da yakın değerde bir metin yazabileceği anlamına gelmez.

• Sürekli okumak, sadece okumak, hep okumak. Bunu söyleyenler yazma tembelliği içerisindedirler.

• Kurmacanın sahip olduğu tek imkân ve tek engel “olasılıklar”dır. Bu, çıldırtıcıdır.

Ayrıca

• Edebiyatın sınıfsal bilincin ve üstünde, daha yukarıda bir bilinci vardır, herkesin erişemeyeceği.

• Edebiyatın inançlarla uzaklığı bağımsızlığı oranındadır.

• Edebiyatın ölçüsü yoktur, buna rağmen ölçüsüzlükten nefret eder.

• Edebiyatın gözünüze bakarak söylediği yalanlar, telaşla ilk fırsatta kabul etmeniz gereken gerçeklerdir.

• Edebiyat özgürleştirir.

• Edebiyat köleleştirir.

• Edebiyat insanın kendisiyle sürekli çelişmesine yardım eder, neden olur.

• Söze, edebiyat diye başlayıp devam edenler tehlikelidir, en azından edebiyatla ilgileri yoktur.

Sedat Demir