Hakan Tunç
Kuzey Amerika’da Geç Kretase dönemine ait, yaklaşık 100 milyon yıl önce yaşamış olan yeni bir dinozor türü keşfedildi. Bu tür, Utah’daki Mussentuchit adı verilen bir bölgede bulunan fosiller üzerinde yapılan detaylı analizler sonucunda tanımlandı. Yeni dinozor türüne ‘iki yüzlü Roma Tanrısı’ Janus ismi verildi.
Yeni bulunan ve Iani (YAH-nee) smithi olarak adlandırılan türün dikkat çeken özellikleri arasında benzersiz elmacık kemikleri, büyük ve derin dişleri ile kafatasında bulunan arter için açıklık yer alıyor. Bu özellikler, bu dinozoru rabdodontomorflar olarak adlandırılan bir gruba benzer kılıyor. Özellikle Kuzey Amerika’da bu gruba ait bir türün varlığı beklenmediği için keşif büyük önem taşıyor.
Yapılan incelemelerde, Iani smithi’nin fosillerinin oldukça iyi korunduğu ve hatta bir yavruya ait olduğu belirlendi. Bu durum, Kretase dönemine ait fosillerin nadir bulunduğu bir bölgede yapılan önemli bir keşif olduğunu gösteriyor. İyi korunmuş fosiller, paleontologlara bu dinozorun anatomisini ve özelliklerini daha iyi anlamalarını sağlıyor.
Bu yeni tür, Kuzey Amerika’daki dinozor popülasyonu hakkında da önemli ipuçları sunuyor. Janus’un varlığı, o dönemdeki iklim değişiklikleri ve bitki örtüsü değişimleri hakkında bilgi veriyor. Araştırmacılar, bu dönemdeki iklimin ve çevresel değişikliklerin dinozorların evrimi ve hayatta kalma stratejileri üzerinde büyük etkileri olduğunu düşünüyor.
Iani smithi’nin ilkel bir ornitopod olduğu belirtiliyor. Bu tür, daha sonraki dönemlerde evrimleşen hadrosaurlar gibi koruyucu özelliklere sahip olmaksızın diğer otçul dinozorları etkili bir şekilde koruyabilmiştir. Bu da, ornitopodların farklı davranışlar ve adaptasyonlar geliştirerek hayatta kalma stratejilerini şekillendirdiğini düşündürmektedir.
Kuzey Carolina Doğa Bilimleri Müzesi paleontoloji bölüm başkanı ve Raleigh’deki Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi’nde biyolojik bilimler alanında yardımcı araştırma profesörü olan çalışmanın baş yazarı Lindsay Zanno, paleontologların fosilleri 2015 yılında Utah’ın güneyindeki Mussentuchit olarak adlandırılan bir bölgede kazdıklarını söyledi.
“100 Milyon Yıl Önce Yaşamış Dinozor ile Geleceğe Daha İyi Hazırlanabiliriz”
Kemikler arasında bir kafatası, bazı kaburgalar ve omurlar, uzuv kemikleri ve leğen kemiği parçaları bulunuyor. Profesör Zanno, Kuzey Amerika’nın bu bölgesinden iyi korunmuş Kretase kafataslarının son derece nadir olduğunu; bölgenin bir zamanlar geniş bir iç denize kıyısı olduğunu ve kemiklerin kıyı neminde zayıf bir şekilde fosilleştiğini söyledi.
“Mussentuchit’te bulduğumuz örneklerin çoğu oldukça parçalı veya kaba bir şekle sahip. Buna karşılık fosiller o kadar iyi durumdaydı ki, araştırmacılar örneği bir yavru olarak bile tanımlayabildiler. Omurga kemikleri birbirine kaynaşmamış ve büyümesi için yer bırakmış.”
Rabdodontomorflar Avustralya’da tespit edilen bazı olası türlerle birlikte sadece Avrupa’da yaşadığı bilindiği için, bilim insanları Kuzey Amerika’daki geç Kretase çökellerinde bir tane bulmayı beklemiyorlardı.
Yeni türün fosilleri aynı zamanda geçmişteki bir döneme ait önemli bir bulmaca parçası sunuyor. Değişen iklimin dünyayı nasıl dönüştürdüğü ve birçok Kuzey Amerika dinozor türünün yok olduğu döneme ait ipuçları taşıyor. Zanno, bu tür kalıntıların günümüzde ısınan bir dünyada yol bulma konusunda değerli bilgiler sunabileceğini belirtti.
“Bu değişikliklerin eski hayvanları nasıl etkilediğini ne kadar iyi anlarsak, gelecekte karşılaşacağımız zorluklara o kadar iyi hazırlanabiliriz.”
Yaklaşık 100 milyon yıl öncesinde yaşamış benzer bir keşfin sonuçları geçen ay açıklanmış ve dünyanın en büyük dinozor türlerinden biri de böylece açığa çıkmıştı.
Yeni keşifle ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, arkeoloji dünyasından haberler için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: CNN
Son zamanlarda anca Latincenin L’si, Yunancanın Y’siyle verilen bazı kel alaka tür isimleri de iyice gözüme batmaya başladı. Gerçek Janus’ta bu.