Ethem Yekta Ulaş
Wasabi bitkisinin, Antik Mısır zamanından kalma papirüs örneklerini mantar gibi zararlı olabilecek organizmalardan koruyabileceği ortaya çıktı. Bilim insanlarına göre Wasabi’den faydalanılarak yapılacak bir işlemle eski eserlerin dezenfekte edilmesi mümkün olabilir.
Wasabi şimdilerde suşinin yanına acı sos olarak sunulsa da aslında birçok farklı alanda kullanılabiliyor. Japonya, Kore ve Rusya’nın uzak doğusunda yetişen bu bitki yeni bir araştırmanın konusu oldu.
Bilim insanları yaptıkları çalışmanın sonucunda Wasabi’nin papirüs parçaları üzerinde büyüyen mantarları, eserin kendisine zarar vermeden ve renklerinin görünümünü değiştirmeden öldürebileceğini tespit etti.
Bu yeni dezenfeksiyon stratejisi; arkeologların, koleksiyonerlerin ve müze çalışanlarının Antik Mısır, Yunanistan ve Roma İmparatorluğu’ndan kalma papirüs bitkisinden yapılmış belgelerini korumalarına yardımcı olabilir.
Büyük Mısır Müzesi’nde çalışan Hanadi Saada, “Papirüslerin biyolojik olarak bozulması dünya genelinde bir sorun hâline geldi,” ifadelerini kullanıyor.
Başta mantarlar olmak üzere birçok farklı organizma, papirüslere zarar verebiliyor. Geçen yıl Meksika’daki bir müzede mumyaların üzerinde yetişen mantarlar halk sağlığı açısından tehlikeli bulunmuştu. Bu sebeple bilim insanları hassas tarihi eserlerde boy gösterebilecek zararlı organizmalara karşı ciddi bir korunma arayışı içerisinde.
Wasabi, Papirüsleri Mantarlardan Kurtarabilir
Hanadi Saada ve meslektaşları yaptıkları bu deneyde, yaban turpu ve hardalla akraba olan Japon çeşnisi Wasabi’den bir macun hazırladılar. Bu çalışma sırasında tarihi papirüs eserleri riske atılmadı ve deney için yerlerine kopyaları oluşturuldu.
Yeni papirüs örnekleri kırmızı, sarı ve mavi gibi farklı renklere boyandı ve ardından papirüsün 1.000 yıl boyunca doğal yaşlanmasını simüle etmek için 120 gün boyunca bir fırında 100°C’yle ısıtıldı. Son olarak papirüslerin üzerinde sık görüldüğü bilinen çeşitli mantar türlerini işin içine dahil edildi.
Üç gün sonra Wasabi macunu papirüs örneklerinin renk pigmentlerini etkilemeden mantar oluşumunu ortadan kaldırmayı başardı. Bir ay sonra yapılan kontrolde de aynı sonuç tekrar elde edildi.
Pennsylvania’daki Penn Müzesi’nden Jessica Byler, mevcut papirüs saklama yöntemlerinin nem değişikliklerine karşı koruma sağlamak için özel kurutma malzemesiyle kaplı koruyucu kılıfları içerdiğini ve bunun “mantar büyümesini ve bozulmasını önlemenin pasif bir yolu” olduğunu söylüyor.
Öte yandan Byler standart yöntemler kullanılarak mantarların önlenmesinin her zaman garanti edilemeyeceğini kabul ediyor. Bu nedenle, “Koruma ekibimiz bu alandaki yenilikçi ve çevre dostu teknikler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyor,” diyor.
Büyük Mısır Müzesi ekibi Wasabi uygulamasını eski papirüsler için kullanmaya devam etmeyi planlıyor. Araştırmacılar ayrıca hazırladıkları bu özel macunun ahşap, kâğıt ve tekstilden yapılmış diğer tarihi eserlerin dezenfektesinde aynı derecede etkili olup olmadığını da test etmeye hazırlanıyorlar.
Siz Wasabi’nin papirüslerin korunmasında kullanılması fikrine nasıl yaklaşıyorsunuz? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: New Scientist
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.