Devrim Beyaz
Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü için tehlike çanları çalmaya devam ediyor. Ekolojik sıkıntılar son yıllarda kendisini iyice belli ediyor. Göl sularının seviyelerinde yaşanan değişim de bunların en kolay gözler önüne serilen parçalarından birisi. Küresel iklim değişikliği ile birlikte gölün alanı iyice küçülmeye başladı.
Dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi, ülkemiz göllerinde de su seviyesinde ciddi kayıplar yaşanıyor. 3.755 kilometre karelik alanıyla adeta bir iç deniz gibi olan Van Gölü de bu kayıptan nasibini alıyor.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van Gölü’nde değişen su seviyelerine dair dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
Van’ın Edremit ilçesine bağlı Enginsu Mahallesi’nin sınırları içerisinde bulunan Van Gölü, küresel ısınma tehlikesinin en çok hissedildiği bölgelerden birisi.
Gölde su seviyesi bir metreye düşerken kıyı kesimlerde 200 metrenin üzerinde yatay bir çekilme de yaşandı. Hatta bu çekilme sonrası, daha önce su yüzünde bulunmayan bir balıkçı teknesi de karaya oturarak durumun ciddiyetini bir kez daha gözler önüne serdi.
Yaşanan çekilme, bölgede tarım ve hayvancılık ile uğraşan yöre sakinlerini de endişelendiriyor. Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu ise su seviyesinin geçmişteki gibi yeniden yükselmeyeceğini ifade ediyor. Normal şartlarda mevsimlere bağlı olarak su seviyesinde farklılıklar yaşanabileceğini açıklayan Alaeddinoğlu, meseleyi geçmişle kıyaslayınca ciddi bir krizin ortada olduğunu da belirtiyor.
Van Gölü Su Seviyesi Düşme Sebebi Buharlaşma Oranı Artarken Yağışın Aynı Kalması
Demirören Haber Ajansı’na konuşan Alaeddinoğlu, iklim değişikliği ve Van Gölü su seviyesine dair şu açıklamada bulundu:
“Şu an içine girdiğimiz yüzyıl, bu sorunu en somut biçimde göreceğimiz ve bir şekilde dünyayı daha yaşanabilir olmaktan çıkaracak sonuçlarla karşı karşıya kalacağımız bir yüzyıl olacak. Dünya, her geçen gün giderek ısınıyor ve bu ısınmaya bağlı olarak dünyanın ekolojik dengesi çok ciddi derecede bu olumsuzluktan etkileniyor. Tabii bu olumsuzluk şüphesiz okyanusları, denizleri etkilediği gibi, daha çok iç gölleri, yani kapalı gölleri etkiliyor. Yani denize ya da dışarıya akışı olmayan kapalı havzalardaki gölleri etkiliyor. Geçmişte de kapalı göllerin şöyle bir özelliği vardı. Su sevileri yıl içinde, yağışlı dönemlerde yükselir, yağışın az olduğu yaz aylarında da yağışın azlığına bağlı olarak düşüş oluyor.
“Küresel iklim değişikliği aslında yağışın miktarında değişime neden olmadı. Fakat yağışın şeklinde, mevsimler arası o geçişgenlikte, yıl içindeki o periyotlarda bulunan farklılıklarda meydana gelen birtakım ciddi ve radikal değişiklikler var. Ancak, toplam miktar olarak havzaya düşen yağış oranı çok ciddi bir değişikliğe uğramadı.
“Küresel ısınmaya bağlı dünyanın daha fazla ısınmasıyla birlikte yaşanan şey, artık buharlaşma. Yani geçmişteki buharlaşma yüzde 20, 30 yer yer 40’a varan bir artış kaydetti. Düşen yağış aynı, ancak buharlaşma daha fazla olduğu için düşen yağış buharlaşarak atmosfere tekrar geri dönüyor. Havzada kalmıyor. Göllerdeki seviye farkları da buna bağlı olarak, bugün bir metreye, hatta zaman bir metreyi aşan yıllık periyotlara işaret ediyor.”
Gölde 200 Metreyi Aşan Bir Çekilme Var
Alaeddinoğlu, göldeki çekilme oranlarının ciddiyetini de gözler önüne serdi:
“Bu mahallede akarsu var. Bu akarsu şüphesiz göle malzeme taşıyor. Gölün kara ile birleştiği yer de bir sığlık yaratıyor. Bu sığlık bir metrelik periyotların çok daha bariz görünmesine neden oluyor. Burada yatayda 200 metreyi bulan bir çekilme var. Hatta ekim ayında şu an gördüğümüzden daha da ileriye gölde çekilme yaşanacak. Bu olağan bir şey mi? Hayır değil. Küresel iklimin yarattığı, küresel ısınmanın yarattığı bir sonuç. Bu sonuç şüphesiz bir çok olumsuzluğa neden oluyor. Her şeyden önce göl sularının yok olması ve karaya dönüşmesine neden oluyor. Bu da Van Gölü’nün alanın küçülmesine neden oluyor.”
Van Gölü İçin Tehlike Çanları
Alaeddinoğlu sıkıntının yalnızca Van Gölü için değil, havzadaki bütün yerleşik alan için tehdit oluşturduğunun altını çiziyor:
“Burada yağan yağış suları sadece burayı besliyor. Bu alandaki buharbaşma, gerçek bir buharlaşma. Van Gölü şu an tehlike altında. Uzun vadede Van Gölü, çok ciddi bir tehdit altında. Belki bunu 20 yıl ciddi bir tehdit olarak görmeyeceksiniz. Ama uzun yıllar, burası maalesef sürekli seviye kaybedecek. Geçmişte sonbaharda yağışlar ekimde başlıyordu, kış aylarına kadar yoğunlaşıyordu. Ama şu an öyle değil. Sohbaharda düşen yağışlar artık kış ve ilkbahara kalmış. Kar şeklinde düşen yağışlar da büyük şekilde sağanak yağmur şeklinde oluyor. Bu aslında Van Gölü için değil, havzadaki bütün yerleşik alanlar için bir tehdit oluşturuyor.Çünkü buharlaşma sadece Van Gölü’ndeki su seviyesinin yok olmasına veya bu alana kaybetmek gibi ilişkili bir şey değil. Bu havzada yaşayan insanların içme ve kullanma suyunu da tehdit ediyor. Hızlı buharmaşmadan kaynaklı o akarsuların hızlıca göle dökülmesi, aslında çiftnin su ihtiyacını da Van Gölü’ne aktarıyor.”
Volkanik bir set gölü olma özelliğini taşıyan Van Gölü, hem jeomorfolojisi ve hem de stratigrafik yapısı ile önemli bir rol üstleniyor.
Peki siz bu su kaybını nasıl karşılıyorsunuz? Sizce yerel kaynaklarla bu ürkütücü gidişata dur demek mümkün mü? Düşüncelerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşmayı unutmayın.
* Antarktika Deniz Buzlarında İlk Kez Mikroplastik Görüldü
Kaynak: DHA
Aşağıdan, yukarıdan
Yolun sonu görünüyor
Bu daha uygun.