Türk Mizah Kültüründe Önemli Yer Tutan Behlül Dânâ’nın Perde Arkasını Araştıran Yeni Bir Kitap Yayımlandı

Seçkin Sarpkaya ve Erhan Solmaz’ın ortak çalışması Behlül Dânâ Fıkraları raflardaki yerini alıyor. Çalışma, Divan Kitap tarafından yayımlanıyor.

Türk Kültüründe Gulyabani ve Türk Kültüründe Vampirler gibi kolektif çalışmaların yanı sıra Bir Var İdi, Bir Yok İdi! & Tebriz Türk Masalları Üzerine Bir İnceleme, Türklerin Şeytani Masalları ve Tebriz’den Masallar gibi müstakil eserlerle tanınan Seçkin Sarpkaya; daha önce Özbek Köroğlu Destanı’nın Şahdarhan Kolu Üzerine Bir İnceleme kitabıyla okurların karşısına çıkan Erhan Solmaz ile bir araya geliyor.

Türk dünyası mizahında önemli bir yeri bulunan Behlül Dânâ tipine odaklanan eser, kurmaca mı gerçek mi olduğu bilinmeyen bu ikonik figürü kapsamlı bir şekilde ele almayı hedefliyor.

3 ana başlık altında şekillenen Behlül Dânâ Fıkraları kitabının bölümleri şu şekilde sıralanıyor:

• Sınırları Aşan Gülmeceler: Türk Halk Bilgisinde Fıkra ve Fıkra Tipleri
• Deli mi, Dâhi mi? Gerçekten ve Tahkiyede Türk Halk Bilgisinin Ortak Fıkra Tiplerinden Behlül
• Deli Görünüşlü Dâhi Behlül’ün Fıkralardaki Tipolojisi

Eser, Azerbaycan ve İran Türk sahalarında Behlül Dânâ tipinin perde arkasını incelerken bu karaktere ait çeşitli fıkraları da bir araya getiriyor.

Behlül Dânâ Fıkraları – Seçkin Sarpkaya ve Erhan Solmaz | Arka Kapak Tanıtımı

Behlül Dânâ VIII.-IX. yüzyıllarda yaşadığı düşünülen, hakkında Halife Harun Reşid’in kardeşi veya İmam Cafer Sadık’ın talebesi olduğu yönünde rivayetler bulunan, sözleri ve davranışlarıyla “ukala-i mecânin” yani “akıllı deli” veya “deli görünüşlü akıllı”lardan biri olan, deyim yerindeyse bir tür halk filozofudur. Onun hakkında anlatılanlar Arap, Fars ve Türk kültür sahasında geniş bir alana yayılmış; anlatmalar, tarihteki gerçek Behlül’ü aşıp “behlül” kavramıyla birlikte onu güçlü bir fıkra tipine dönüştürmüştür. O, halkın sözcüsü bir fıkra tipidir ve hem Türkiye’de hem de Azerbaycan ve İran Türk sahalarında güçlü bir şekilde sahiplenilmiştir.

Seçkin Sarpkaya ve Erhan Solmaz’ın hazırladıkları bu çalışmada, Azerbaycan ve İran Türk sahalarında Behlül Dânâ/Dânende/Divâne adlarıyla anılan fıkra tipiyle ilgili anlatılmış ve bu sahalardan derlenip yazıya geçirilmiş fıkralarla birlikte, bu fıkralardaki Behlül Dânâ tipini ortaya koyan tipolojik özellikler ve onu yaratan kavram dünyasının ikili karşıtlığını oluşturan şahıs kadrosu da incelenmiştir. Böylelikle Behlül Dânâ’nın Türk dünyası mizahındaki yeri belli bir örneklem çerçevesinde gösterilip estetik ve eleştiri noktalarındaki konumu da okuyucuların dikkatine sunulmuştur.

Toplamda 148 sayfadan oluşan eserin editörlüğünü Emine Varışoğlu Sarpkaya, son okumasını Ayşe Özlem Ermiş, kapak görselini Özlem Yılmaz üstleniyor. Kitap Ağustos 2023 tarihi itibarıyla raflardaki yerini almaya başladı.

Yeni çıkan kitap haberleri için bizleri Google News’ten takibe alabilir, Behlül Dânâ Fıkraları hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilirsiniz.