Ethem Yekta Ulaş
Astronomlar Güneş Sistemi dışındaki bir gezegende ilk kez gökkuşağı benzeri bir hâle (glory) görüntüsüne rastladıklarını duyurdu.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) ExOplanet Uydusu (Cheops), WASP-76b adlı bir sıcak dev gezegenin yıldızının önünden geçişi sırasında beklenmedik bir ışık deseni yakaladı. Keşfin öncüsü olan Dr. Olivier Demangeon ve ekibi, bu asimetrik ışık deseninin nedeni üzerine kafa yorarken gökkuşağı benzeri “hâle” veya “ışık halkası” ihtimalini gündeme getirdi.
Dünya’da görülen hâlelerin, su damlacıkları arasında ışığın kırılıp saçılması sonucu oluştuğu biliniyor. Yüksekten bakıldığında gökkuşağı renklerinin daireler halinde dizildiği bu atmosfer olayı, daha önce sadece Venüs’te gözlenmişti. Ancak bu yeni bulgu, dev ve olağanüstü sıcak bir gezegende gerçekleşen benzer bir olayı işaret ediyor. Çalışmanın sonuçları Aylık olarak yayınlanan hakemli bilimsel dergi Astronomy & Astrophysics’de paylaşıldı.
Yıldızına çok yakın bir yörüngede dolanan ve gündüz sıcaklığı 2.400 dereceye ulaşan WASP-76b’de demirden yağmurlar yağdığı tahmin ediliyor. Araştırmacılar, gezegen üzerindeki bu garip koşulların sebep olabileceği bazı etkileri de hesaba katıyor. Ancak şu an için gökkuşağı hâlesinin, atmosferdeki küresel ve yansıtıcı nitelikte parçacıklar sayesinde oluştuğu düşünülüyor.
Güneş Sistemi Dışında Gökkuşağı Hâlesi Görülmesi Dünya Dışı Yaşam Olasılığını Artırıyor
Keşfin bir diğer önemli yönü ise gezegenin sınırlı bir bölgesindeki sıcaklık dengesini işaret etmesi. Hâlenin üç yıl boyunca sürekli gözlenmesi, söz konusu parçacıkların varlığını koruyabildiğini ve dolayısıyla atmosferin üst kısımlarında istikrarlı bir sıcaklık rejiminin bulunduğunu gösteriyor.
Avrupa Uzay Ajansı’nın kısa sürede gerçekleşmesi planlanan Ariel görevinin Proje Bilimcisi Dr. Theresa Lüftinger de ESA’nın gelecekteki Ariel görevinin bu tür olağanüstü görüngüleri kesin olarak teyit edebileceğini belirtiyor. Gezegenler üzerindeki atmosferik olayların ayrıntılı incelenmesi, bir gün yaşamın izlerini yakalayabilmeyi de mümkün kılabilir. Dr. Olivier Demangeon da şunları söylüyor:
“Bu tuhaf gezegenden gelen asimetrik ışığın ilk tespitinde yer aldım ve o zamandan beri bunun nedenini çok merak ediyorum. Buraya gelmek biraz zaman aldı. Kendime sürekli ’Neden bunda ısrar ediyorsun? Zamanınızı başka şeylerle değerlendirsen daha iyi olur.’ dedim. Ancak hâleyi tespit etmek çok özel bir duyguydu. Her gün gerçekleşmeyen özel bir tatmin duygusu.”
Bu son buluş gizemli dünyaların tüm farklılıklarına rağmen gezegenimizle ne denli benzerlikler gösterebileceğini bir kez daha kanıtlıyor. WASP-76b’deki muhtemel gökkuşağı hâlesi, diğer gezegenlerin anlaşılmasına dair önemli ipuçları da barındırıyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Güneş Sistemi’nin Uzak Köşelerinde Yaşam Olasılığı: Cüce Gezegenler Sıcak Okyanuslar Barındırıyor Olabilir
Yeni çalışma ve gözlemler hakkındaki yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Buluyoruz, buluyoruz ama hemen gidemedikten sonra hevesler hep kursaklarda kalıyor.