Hakan Tunç
Netflix Türkiye, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) talebi doğrultusunda Designated Survivor isimli dizinin bir bölümünü yayından kaldırdı. Üstelik bu gelişme ilk olarak yerli basında değil, Deadline ve Variety internet sitelerinde “Özel Haber” başlığıyla duyuruldu.
Netflix, BluTV ve puhutv gibi dijital yayın servislerinin artık RTÜK denetiminde olacağı haberi ilk defa geçen yıl ağustos ayı başlangıcında gelmişti. Aradan geçen süreç boyunca gerek çevrimiçi yayın platformları gerek RTÜK tarafından birçok açıklama yapıldı. İzleyicilerin bir kısmı ücretini vererek izledikleri yayın servislerine müdahalenin doğru olmadığını savunurken, bir kısmı da ne tür bir yayın servisi olursa olsun devletin denetiminde olması gerektiğini savunuyordu. Tartışmalar hararetli başlasa da ve arada çıkan bazı haberler kafalarda soru işaretleri yaratsa da herhangi bir içerik kaldırma ya da cezai işlem gibi bir durum yaşanmadı. Ancak bu durum dün gece itibarıyla değişti.
Deadline ve Variety’nin haberlerine göre Türkiye’deki yetkili kurumların talebi doğrultusunda Designated Survivor dizisinin 2. sezon 7. bölümü platformdan kaldırıldı. Netflix yaptığı açıklamada bu kararı “yerel kanunlarla uyumlu olmak için” aldıklarını belirttiler.
“Aile Bağları” adlı bölüme platform üzerinden göz atıldığında bölüm açıklamasının kalktığı ve diğer bölümlere göre daha silik bir hal aldığı gözüküyor. Ayrıca üzerine herhangi bir şekilde tıklanmadığı için izleme şansı bulunmuyor.
Family Ties bölümü Fatih Turan adındaki Türkiye Cumhurbaşkanı olan kurmaca bir karakterin, Tom Kirkman adlı ABD Başkanı ile karşı karşıya gelmesini konu alıyor. Türkiye Cumhurbaşkanı şantajcı, ağzı bozuk ve pot kıran bir karakter olarak resmediliyor. Ayrıca bu bölümde muhalefetin liderine de yer veriliyor. Nuri Şahin adlı bu karakter çok daha demokrat ve düzgün bir isim olarak tanıtılıyor.
Family Ties adlı bölüm Türkiye haricinde dünyanın geri kalan ülkelerinde gösterimine devam ediyor.
Netflix Platformu Daha Önce de Birçok Ülkede İçerik Kaldırdı
Halihazırda 200’e yakın ülkede yayın yapan Netflix için böyle bir karar ilk defa alınmıyor. Daha önce de birçok hükûmet kendilerinden bazı taleplerde bulunmuş ve bu doğrultuda içerik kısıtlaması yaşanmıştı. Böyle bir karar Türkiye için ilk defa yaşanıyor gibi dursa da Almanya, Singapur, Suudi Arabistan, Vietnam ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde de alındı. Hangi yapımların hangi ülkede yasaklandıklarına dair ayrıntılı bilgiyi Netflix ve Hükûmetlerin Savaşı: İşte Yayından Kaldırılan Yapımlar başlıklı haberimizden okuyabilirsiniz.
RTÜK ve Netflix Türkiye odaklı son gelişme iki hafta önce yayına giren yeni Türk yapımı Aşk 101 dizisiyle ilgiliydi. Söz konusu dizinin tanıtımları sırasında farklı sayfalar aracılığıyla bir karakterin eşcinsel olduğu iddiaları yayılmış ve bu doğrultuda RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin konuşmuştu. Çıkan haberler nedeniyle Netflix’i uyardıklarını ve, “Kırmızı çizgilerimiz bellidir, gözümüz üzerinde,” şeklinde bir açıklama yapmıştı.
Yapılan bu talebi ve içerik kısıtlamasını sizler doğru buluyor musunuz? Yorumlarınızı ve konu hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum üzerinden bizlerle paylaşabilirsiniz.
Merak edip bahsedilen bölümü (2x7) izledim. Sonradan “muhalif” olduğunu öğrendiğimiz bir adam Türk Büyükelçiliği önünde gelmek üzre olan Türk Cumhurbaşkanı’nı protesto için toplanmış kalabalığa sesleniyor. Protestocular da Türk asıllı vatandaşlar. Hepsinin elinde Türk bayrakları var ve “ülkemizde pek çok gazeteci öldürüldü, hapis edildi ve çoğu kaçtı” minvalinde ifadelerle protesto ediliyor. Aklıma ilk önce PKK yandaşlarıyla Türk korumalar arasındaki olay aklıma geldi, acaba onu mu canlandırdılar diye. Ama öyle değilmiş…
İşin garibin bölümün ilerleyen dakikalarında Türk CB ile ABD başkanı aracısız yüzyüze görüşme gerçekleştiriyor ve bu tamamen diplomatik nezaketten uzak bir diyalog. Bence bu kısımda dizinin ne kadar ucuz ve propaganda malzemesi olduğunu görüyoruz.
Aynı sahnenin devamında bize “muhalif” olarak nakledilen kişinin aslında terörist elebaşı Fethullah Gülen olduğunu öğreniyoruz. Türk CB “o ülkemizde 97 kişinin ölmesine sebep oldu” diyor ABD başkanı ise “bildiğim kadarıyla bu darbeyi ordu yaptı, Nuri Şahin(Fethullah Gülen’in yerine kullanılan isim) değil” diyor. Şu ucuzluğa bakar mısınız ? Amerikan patriotlar bunu izleyerek coşuyor olmalı. Çok saçma diyaloglar.
Daha sonra Türk CB, ABD Başkanı’nı ABD için tehdit oluşturan bir ismi ağırlamakla, NATO üslerini kapatmakla, o üsleri Rusya’ya vermekle tehdit ediyor. Hem de sıradan bir ABD dizisinde karşılaşabileceğiniz en ucuz üslupla. Yine tekrarlıyorum, çok ucuz bir kurgu, çok ucuz bir propaganda malzemesi. Bu tarz bir şey izlemek istiyorsanız Homeland sizin için en iyi seçenek, önermiş olayım. Böyle ucuz şeylere hiç göz atmayın. Bu dizinin finansörlerini, sponsorlarını çok merak ediyorum.
Ben gerçekte CB veya herhangi bir Türk yetkilinin dış görüşmelerde bu kadar fevri, diplomatik üsluptan uzak olduğunu hiç düşünmemekle beraber böyle bir sansürün de inanılmaz gereksiz olduğunu düşünüyorum. Çünkü bu haberi görene dek benim böyle bir diziden haberim yoktu. Hatta Türkiye’de kaç kişi biliyordu Allah aşkına ? RTÜK reklamını yapmış oldu. Üstüne böyle bir haberin dış basında nasıl bir izlenim vereceğini düşünürsek kendi bacağına sıkmaktan daha kötü bir hareket olmuş.
Yıllarca youtube kapalıydı ve wikipedia yasaklı kaldı yine yıllarca. Ben bu sansür ve yasakların mantığını bir türlü anlamıyorum çünkü Wikipedia’yı içeriği yüzünden Türkiye’de yasaklayınca o içerik orada kalmaya devam ediyor ve yurtdışından erişilebiliyor. Zaten yasaklanmasına sebep olan içerik türkçe değildi ingilizceydi yani daha çok yabancıların ziyaret ettiği sayfadaydı.
Aynı şekilde Netflix içeriklerini tüm dünya izliyor Türkiye’yi kötü gösteren bir sahneyi Türkiye’de sansürleyince yaptığın şey türkün türke propagandası oluyor. Zaten türk imajı dediğin şey türk olmayanların zihninde oluşan bir şey ve türk olmayanlar bu içerikleri izlemeye devam edebilecekler.
Bu sansür yabancı kaynaklar tarafından haberleştirilirse muhtemelen ilgili içeriği yurtdışındaki insanlar merak edip daha çok izleyecekler.
Bu kadar dar görüşlü nasıl olabiliyor bu insanlar gerçekten anlamıyorum. Kurgu ile gerçeği ayırmak bu kadar mı zor ya?
Meşhur bir bilimkurgu romanında şuna benzer bir olay anlatılıyor “Türkler ve Kürtler savaşmış ve İstanbul’da distopik bir ortam var. Yahudi bir karaktere Türkler kötü davranıyor ve mallarını ucuza ele geçiriyor.” buna benzer bir olay var.
Aynı mantıkla bunun da sansürlenmesi gerekmiyor mu? Açık şekilde iç savaş olduğu anlatılıyor.
Kurgu ile gerçeği birbirinden ayırt edebilecek yöneticiler istiyorum.
Ben de diziden yeni haberdar oldum. Normalde birine ya da bir duruma verilecek en iyi tepki tepkisiz kalmaktır. Verdiğin tepkiyle olayı daha da gündeme taşımak ya da o duruma dikkat çekmek ne kadar mantıklı? Ne yazık ki ülkemizde bu düşünce saçma bir şekilde yaygın. Halkımızda da durum aynı. Hatta bir dizide Kazıklı Voyvoda karakteri Türkler hakkında atıp tutuyor diye eleştirilmişti. Yani Vlad Drakul ile konuşma şansımız olsa adam Türkler hakkında iyi mi konuşacak? Ama gel de anlat insanımıza. Gerekli gereksiz eleştirilere bayılıyoruz. Onu yasakla bunu sansürle. Sonra da özgürlükten bahset.
İşin ironik yanı böyle yaparak dizide çizilen portreyi doğrulamış oluyorlar. : /
Ve anladığım kadarıyla direk Cumhurbaşkanı böyledir şöyledir dememiş adamlar, hayali bir karakter yaratıp onun üzerinden resmetmiş. Takılmak gereksiz.
Sonuçta kendilerine idol gördükleri kişinin “Büyük Burun” sözcüklerini yasaklatmışlığı var, şaşırmamak lazım
